شاخص کل بورس تهران طی معاملات روز گذشته رشد ۲۰۳ واحدی (معادل ۱۲/ ۰ درصد) را تجربه کرد و در سطح ۱۶۴ هزار و ۶۹۶ واحد قرار گرفت. دیروز قیمت سهام گروه‌های اصلی مسیر نسبتا پرفراز‌و‌نشیبی را تجربه کردند. بازگشایی منفی بازار جهانی و همچنین افت بهای نفت، نمادهای وابسته بازار سهام را برای مقاطعی با افزایش عرضه‌ روبه‌رو ساخت اما در مجموع، سهام کالایی توانستند رشد متوسط قیمت را تجربه کنند و در جبهه رقیب نیز شاهد جریان الاکلنگی پول‌ها بودیم. در این میان به نظر می‌رسد نگاه غالب معامله‌گران به انتشار گزارش عملکرد فصلی و همچنین دی‌ماه بنگاه‌های سهامی در هفته آتی دوخته شده است. جایی که می‌توان شاهد جدال سهمگین خریداران و فروشندگان با ترافیک شدید اطلاعات و گزارش‌های میان‌دوره‌ای شرکت‌های بورسی بود. به نظر می‌رسد این شرایط در مجموع می‌تواند خاتمه‌ای بر فضای پرتردید فعلی بازار سهام باشد.

 انتظار و احتیاط در کامودیتی‌ها

روز گذشته به دنبال بازگشایی منفی بازارهای جهانی، نمادهای کالایی بورس تهران نیز با افزایش فشار عرضه‌ها در محدوده منفی قیمت قرار گرفتند. در ادامه اما هر چه به ساعات پایانی معاملات نزدیک شدیم، ضمن کاسته شدن از فشار فروش، شاهد افزایش قدرت تقاضا در سهام مزبور بودیم. وضعیتی که سبب شد این نمادها شرایط متعادل‌تری را تجربه کنند. واقعیت این است که سهامداران گروه‌های کالایی بورس تهران در انتشار گزارش‌های فصلی و همچنین گزارش دی‌ماه شرکت‌های مذکور نشسته‌اند. در این شرایط هر چند فعالان انتظار چشم‌اندازی مثبت از عملکرد شرکت‌های کالایی در گزارش‌های پیش‌رو دارند اما شرایط بازار جهانی سبب شده تا احتیاط در دستور کار معامله‌گران سهام مذکور قرار گیرد.

هفته مهم بورس تهران

همان‌طور که اشاره شد سنت همیشگی شرکت‌های سهامی برای به تعویق انداختن انتشار گزارش‌های ماهانه و میان‌دوره‌ای به روز پایانی مهلت مقرر شده، بر معاملات سهام سایه افکنده و فضایی انتظاری در بازار ایجاد کرده است. طی دو روز ابتدایی هفته آینده با توجه به قرار گرفتن در روزهای پایانی دی‌ماه، شاهد انتشار خیل انبوهی از گزارش‌های فصلی شرکت‌های سهامی خواهیم بود. در ادامه هفته نیز به احتمال قوی گزارش عملکرد دی‌ماه شرکت‌های سهامی روی سامانه کدال می‌نشیند. این گزارش‌ها از آنجا برای سرمایه‌گذاران و فعالان بازار از اهمیت برخوردار است که حاوی نکات مهمی از عملکرد شرکت‌ها طی دو دوره مهم است. به عبارت دیگر، در گزارش‌های ۹ ماهه شرکت‌های بورسی، درآمد عملیاتی ۹ ماه نخست سال، می‌تواند مبنای تحلیل معامله‌گران درخصوص میزان ارزندگی سهام باشد. به این ترتیب طی روزهای باقی‌مانده که انتشار صورت‌های مالی در بازار با ترافیک همراه است، شاهد جدال سهمگین خریداران و فروشندگان خواهیم بود. این فرآیند دست به دست شدن سهام و به عبارتی جابه‌جا‌ شدن سهم از فروشندگانی که در حاشیه امن سودآوری قرار داشته با خریدارانی که چشم‌انداز مساعدی برای سهام متصورند، می‌تواند رشد قیمت در میان‌مدت را تضمین کند. در این میان، سهامی که از پشتوانه بنیادی مناسبی برخوردارند پس از انتشار گزارش‌ عملکرد فصل اخیر احتمالا مورد استقبال سهامداران قرار گرفته و ترکیب جدیدی از معامله‌گران را روبه‌روی خود ببینند. سهامی که اغلب آنها زیرمجموعه‌های صنایع کالایی بازار را شامل می‌شوند. به این ترتیب معاملات هفته آتی برای کالایی‌ها می‌تواند از جذابیت بالایی برخوردار باشد و در عین حال، احتمال تعمیق زیان می‌تواند در سهام ضعیف‌تر به عرضه‌های شدید بینجامد.

فروش هیجان خودرویی؟

پس از انتشار خبر افزایش ۳۰ درصدی نرخ محصولات خودرویی و استقبال قابل توجه بورس‌بازان از سهام این گروه در روز‌های شنبه و یکشنبه، طی معاملات دیروز شاهد فروکش هیجانات و عقبگرد شدید قیمت در سهام این گروه بودیم. تا جایی که حتی اغلب نمادهای زیرمجموعه این گروه با صف‌های سنگین فروش مواجه شدند. این در حالی است که طی دو روز ابتدایی هفته جاری، خبر افزایش و قیمت‌گذاری خودرو در حاشیه بازار سبب رشد شدید تقاضا در سهام مذکور و رشد دسته‌جمعی نمادها در نزدیکی سقف قیمت مجاز روزانه شده بود. اما موج شکل گرفته به سرعت فروکش کرد. در این میان، نگرانی سهامداران خودرویی از انتشار گزارش‌های ضعیف فصلی در شرکت‌های خودرویی از عمده‌ترین دلایل عقب‌نشینی معامله‌گران قلمداد می‌شود. سقوط سنگین میزان تولید خودرو بر اساس آخرین آمار، احتمال تعمیق زیان را در سهام خودرویی افزایش داده است. بنابر این در صورت افزایش زیان خودروسازان در گزارش‌های فصلی، شمار بیشتری از این شرکت‌ها مشمول اصل ۱۴۱ قانون تجارت خواهند شد. عاملی که به دنبال تداوم آن انتظار می‌رود شرکت‌های مزبور نیز مبادرت به افزایش سرمایه از طریق تجدید ارزیابی دارایی‌ها کنند که می‌تواند بار دیگر بهانه‌ای برای دمیدن هیجان در معاملات سهام مذکور باشد. انتظارات غیرتحلیلی از این گروه می‌تواند به راحتی معاملات سهام شرکت‌های خودرویی را برای مدتی داغ نگه دارد. زمانی این معامله‌گران به اشتباهات تحلیلی خود پی می‌برند که در زیان سنگینی فرو رفته‌اند. در این خصوص بجاست معامله‌گران این گروه نگاهی نیز به پیشینه تاریخی خودرویی‌ها بیندازند. در زمستان سال ۹۴ سهام شرکت‌های خودرویی به دلیل خوش‌بینی مفرط فعالان بورسی به نتایج برجام رالی صعودی قدرتمندی را تجربه و به‌طور متوسط جهش ۲۲۰ درصدی را طی کمتر از سه ماه تجربه کردند و شاخص این گروه در اوج تاریخی قرار گرفت. اما در ادامه به دلیل عدم تحقق انتظار معامله‌گران در سطح عملیاتی شرکت‌های خودرویی، شاخص این گروه اصلاح فرساینده و طولانی تقریبا دو ساله را تجربه کرد و با وجود جهش تورمی اواخر تابستان سال جاری باز هم نتوانست به رکوردهای تاریخی خود دست یابد. وضعیتی که معامله‌گران این گروه را به سنجش و بررسی وضعیت عملیاتی خودروسازان فرامی‌خواند تا به این طریق بتوانند سرمایه‌های خود را از گزند مخاطرات حفظ کنند و در دام موج‌های سفته‌بازانه نیفتند.

موج‌سواری در سهام بانکی‌

طی معاملات روز گذشته نمادهای زیرمجموعه گروه بانک و موسسات اعتباری، مورد توجه فعالان بازار قرار گرفتند و ضمن رشد تا سقف مجاز قیمت روزانه، صف‌های پرحجمی نیز در سمت خرید تشکیل دادند. همان‌طور که بارها در گزارش‌های «دنیای اقتصاد» مورد بررسی قرار گرفته است، مباحث مربوط به افزایش سرمایه بانک‌ها مهم‌ترین دلیل افزایش تقاضا در نمادهای زیرمجموعه این گروه است. موضوعی که سال‌هاست مورد توجه بازار قرار گرفته است و گاهی از سوی برخی کارشناسان نیز به‌عنوان ملاکی برای ارزندگی سهام معرفی می‌شود. این در حالی است که در واقع این نوع افزایش سرمایه تنها راهی برای نجات شرکت‌ها از خطر ورشکستگی است، اما به‌عنوان ابزاری برای داغ کردن سهام از سوی برخی سفته‌بازان و کانال‌های تلگرامی استفاده می‌شود. در این میان برخی معتقدند افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی باعث نزدیک شدن ارزش روز دارایی‌ها به قیمت واقعی آنها می‌شود. به‌طوری که اگر ارزش اسمی هر سهم ۱۰۰ تومان باشد، با افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی دارایی و افت قیمت سهم به کمتر از ۱۰۰ تومان پتانسیل رشد قیمت وجود خواهد داشت. درست است که برای بسیاری از معامله‌گران همین استدلال برای خرید سهام کافی است اما در واقع در چنین تحلیلی به کارآیی شرکت هیچ توجهی نشده است و تنها دارایی‌ها در مرکز تمرکز قرار گرفته‌اند. این در حالی است که بسیاری از شرکت‌های بورسی دیگر که البته سودآور بوده و از پشتوانه‌های بنیادی مناسبی برخوردارند نیز در صورت به روز کردن ارزش دارایی‌های خود بر اساس تورم‌، به احتمال قوی شاهد نزول ارزش سهام خود به کمتر از ارزش اسمی خواهند بود. اما نکته اینجاست که دارایی‌های مذکور تا چه میزان از قدرت نقدشوندگی برخوردارند. یکی دیگر از عواملی که در حال حاضر در میان سهامداران نمادهای بانکی مطرح است، شناسایی سود قابل توجه از تسعیر دارایی ارزی است. امری که تمام نگاه‌ها را به انتشار صورت‌های مالی بانک‌ها معطوف کرده است. این در حالی است که تا به این لحظه بانک پاسارگاد با انتشار صورت‌های مالی ۹ ماهه منتهی به پایان آذر ۹۷، مازاد دارایی ارزی خود را با نرخ ٥٧٠٠ تومان تسعیر کرده است.

 آغاز منفی بازار جهانی

صبح روز گذشته، بازار جهانی در واکنش به آمار تجارت خارجی چین با افت قیمت‌ها بازگشایی شد. در حالی که پیش‌بینی‌ها از رشد بیش از ۵ درصدی صادرات چین در ماه دسامبر حکایت داشت، صبح روز گذشته گمرک این کشور اعلام کرد سطح صادرات چین با کاهش ۴/  ۴ درصدی یعنی بیشترین میزان افت در دو سال اخیر مواجه شده است. واردات چین نیز در ماه گذشته افت سالانه‌ای در سطح ۶/  ۷ درصد را تجربه کرد که از جولای ۲۰۱۶ تاکنون بی سابقه بود. علاوه بر این، طبق گزارش گمرک چین، مجموع مازاد تراز تجاری این کشور در سال ۲۰۱۸ به ۳۵۱/  ۷ میلیارد دلار (کمترین میزان از سال ۲۰۱۳) رسید. انتشار این گزارش سبب افزایش نگرانی میان فعالان اقتصادی در زمینه دورنمای رشد اقتصادی چین و چشم‌انداز تقاضا برای فلزات شد و همین امر به افت قیمت این محصولات انجامید. هر چند در ادامه ورود شاخص دلار به محدوده منفی، از فشار موجود در این بازار کاست و افت قیمت فلزات را محدود کرد.

به این ترتیب در ساعات ابتدایی معاملات بورس تهران، هر تن مس در معاملات آتی لندن با افت ۷/  ۰ درصدی در سطح ۵۹۱۳ دلار قرار گرفت و بهای سرب با کاهش ۵/  ۰ درصدی به ۱۹۸۴ دلار رسید. آلومینیوم نیز با کاهش ۳/  ۰ درصدی در سطح ۱۸۴۲ دلار قرار گرفت. روی نیز به میزان ۲/  ۰ درصد ارزان شده و در قیمت ۲۵۳۹ دلار معامله شد.بازار نفت نیز وضعیت مشابهی را تجربه کرد. به این ترتیب در ساعات معاملاتی بورس تهران، قیمت هر بشکه نفت‌خام برنت برای تحویل در ماه فوریه با کاهش یک درصدی در سطح ۹/  ۵۹ دلار قرار گرفت. نفت‌خام وست تگزاس در قراردادهای ماه فوریه به همین میزان ارزان شد و به ۵۱ دلار رسید. در این بازار، با وجود انتشار آمار ضعیف تجارت خارجی چین، اما تثبیت میزان واردات نفت خام این کشور در سطح بالاتر از ۱۰ میلیون بشکه در ماه دسامبر (برای دومین ماه متوالی) مانع از ریزش بیشتر بهای طلای سیاه شد.

 همگام با بازیگران

روز گذشته برای هفتمین روز متوالی، خالص خرید سهام به نام معامله‌گران حقیقی بازار رقم خورد و افزون بر ۲۵ میلیون سهم به ارزش ۷/  ۱۳ میلیارد تومان در مسیر حقوقی به حقیقی جابه‌جا شد. بیشترین خالص خرید توسط سهامداران خرد در نمادهای زیرمجموعه گروه‌ حمل‌ونقل‌ ثبت شد تا شاهد جابه‌جایی ۲/  ۹ میلیارد تومان نقدینگی از پرتفوی حقوقی‌ها به سبد سهام معامله‌گران حقیقی بازار باشیم. پس از آن نیز گروه فلزات اساسی با خالص تغییر مالکیت ۹/  ۲ میلیارد تومانی در مسیر حقوقی به حقیقی همراه شدند.

در صدر خرید معامله‌گران حقیقی، تمایل به جمع‌آوری سهام شرکت حمل و نقل بین‌المللی خلیج فارس قرار داشت. «حفارس» روز گذشته شاهد جابه‌جایی حدود ۶ میلیون سهم به ارزش ۳/  ۹ میلیارد تومانی از سوی در مسیر حقوقی به حقیقی بودیم. نماد معاملاتی شرکت پرداخت الکترونیک سامان کیش از دیگر نمادهای روز گذشته بورس تهران بود که با خالص خرید ۶/  ۱ میلیون سهم به ارزش ۹/  ۲ میلیارد تومان از سوی معامله‌گران خرد بازار همراه شد. نماد معاملاتی بانک پاسارگاد نیز روز گذشته مورد اقبال معامله‌گران خرد بازار قرار گرفت. به این ترتیب دیروز حدود ۴/  ۱۷ میلیون سهم «وپاسار» به ارزش حدود ۳/  ۲ میلیارد تومان به سبد سهام حقیقی‌ها افزوده شد.

در آن سوی بازار اما نمادهای زیرمجموعه گروه کانه‌های فلزی مورد توجه سهامداران عمده قرار گرفتند و خالص خرید ۹/  ۱ میلیارد تومانی را ثبت کردند. در میان شرکت‌های بورسی اما خلاف روند روزهای گذشته، نماد معاملاتی شرکت خودروسازی سایپا در صدر خرید معامله‌گران حقوقی بازار قرار داشتند. به‌طوری که خالص خرید این گروه از معامله‌گران در «خساپا» بالغ بر ۱۰ میلیون سهم به ارزش حدود ۴/  ۱ میلیارد تومان بود. نماد معاملاتی بانک صادرات از دیگر نمادهای مورد توجه حقوقی‌ها طی معاملات روز ‌دوشنبه بود. در این نماد دیروز حدود ۶/  ۹ میلیون سهم به ارزش ۳/  ۱ میلیارد تومان در مسیر حقیقی به حقوقی جابه‌جا شد.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد