شرکت ها به منظور تأمین منابع موردنیاز برای اجرای طرح های توسعه ای و رشد سرمایه گذاری ها، تأمین سرمایه در گردش، اصلاح ساختار سرمایه و ... اقدام به افزایش سرمایه می کنند. مراحل اجرایی افزایش سرمایه در شرکت های سهامی عام پذیرفته شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار بدین ترتیب است:

شرکت‌های سهامی توسط هیئت‌مدیره اداره می‌شود که معمولاً از بین سهامداران انتخاب می‌شوند. با توجه به اینکه اعضاء هیئت مدیره افرادی متخصص و با تجربه هستند، پس از بررسی طرح افزایش سرمایه، گزارش طرح توجیهی افزایش سرمایه (مصارف، محل و میزان افزایش سرمایه) که با مشورت شرکت های تأمین سرمایه تهیه می شود به بازرس قانونی شرکت ارائه می شود. گزارش مذکور توسط بازرس قانونی شرکت که از میان حسابرسان مستقل است، بررسی شده و پس از  تائید توسط بازرس، گزارش توجیهی افزایش سرمایه به سازمان بورس و اوراق بهادار ارائه می شود. سازمان بورس اوراق بهادار به عنوان نهاد ناظر بازار سرمایه گزارش توجیهی افزایش سرمایه را بررسی کرده و در صورت تأیید، مجوز افزایش سرمایه را صادر می کند. پس از انتشار آگهی دعوت به مجمع عمومی فوق العاده، مجمع عمومی فوق العاده برگزار شده و در صورت موافقت سهامداران، افزایش سرمایه به تصویب مجمع می رسد یا اینکه مجمع، تصمیم گیری در خصوص افزایش سرمایه را به هیئت مدیره واگذار می نماید و هیئت مدیره پس از طی مراحل قانونی و اخذ مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار، اقدام به اجرای افزایش سرمایه می کند. 

الف) افزایش سرمایه از محل سود انباشته و اندوخته ها:

  معمولا شرکت ها مقداری از سود سالانه خود را در حساب سود انباشته و یا اندوخته ذخیره می کنند و در زمان مقتضی با انتقال موجودی این حساب به حساب سرمایه و انتشار اوراق سهام جدید، سرمایه شرکت را افزایش می دهند و سپس اوراق سهام جدید را به نسبت سهام قبلی بین سهامداران توزیع می کنند. به عبارت دیگر، سودهای تقسیم نشده سال های قبل در جهت جبران مخارج سرمایه گذاری ها و عملیات شرکت به کار گرفته شده و جریان نقدی جدیدی وارد شرکت نمی شود. به دلیل اینکه، در این حالت سهامداران پولی بابت اوراق جدید پرداخت نمی کنند، اصطلاحاً به سهام تعلق گرفته به سهامداران، "سهام جایزه" می گویند. سهام جایزه متعلق به همه سهامداران است و سهامداران بدون نیاز به پرداخت وجه، مالک سهام جایزه می شوند به طوریکه میزان مالکیت سهامداران پس از افزایش سرمایه تغییر نمی یابد.

ب) افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات:

زمانی که شرکت اندوخته یا سود انباشته ای جهت افزایش سرمایه در اختیار نداشته و یا تصمیم استفاده از اندوخته یا سود انباشته برای افزایش سرمایه ندارد می تواند از محل مطالبات یا آورده نقدی برای افزایش سرمایه استفاده کند. در این حالت،  شرکت با تصویب مجمع عمومی فوق‌العاده تصمیم می‌گیرد از محل آورده نقدی یا مطالبات سهامداران، افزایش سرمایه خود را انجام دهد. بنابراین با توجه به اینکه افزایش سرمایه به این روش، مستلزم تأمین منابع جدید از سوی سهامداران فعلی می باشد شرکت، ابتدا به سهامداران خود این حق را می‌دهد تا در افزایش سرمایه شرکت کنند و این حق را به صورت برگه‌هایی به نام حق‌تقدم به سهامداران خود اعلام می‌کند. در صورت عدم تأمین منابع توسط سهامداران فعلی، گواهی های مذکور در معرض پذیره نویسی عمومی قرار گرفته و سایرین جایگزین سهامداران فعلی می-شوند. پس از تصویب افزایش سرمایه توسط مجمع عمومی فوق العاده، مراتب از طریق نشر آگهی در روزنامه کثیرالانتشار به اطلاع صاحبان سهام می رسد. در این آگهی، اطلاعات مربوط به مبلغ افزایش سرمایه و مبلغ اسمی سهام جدید و تعداد سهامی که هر صاحب سهام، حق تقدم در خرید آنها را دارد و مهلت پذیره نویسی و نحوه پرداخت آن ذکر می شود. در این حالت به هر سهامدار به نسبت تعداد سهام قبلی حق تقدم تعلق می گیرد و برگه های حق تقدم به آدرس سهامداران ارسال می شود. سهامداران پس از دریافت برگه های حق تقدم در صورت تمایل، مبلغ اسمی سهام متعلقه (که تعداد آن در برگه حق تقدم مشخص شده است) را در مهلت مقرر به حساب شرکت واریز و پس از امضای برگه تعهد سهم، برای شرکت ارسال می کنند.

در این حالت سهامدار باید به ازای هر سهم جدید، مبلغ یک هزار ریال (قیمت اسمی سهم) به حساب شرکت واریز کند. البته در صورتی که سهامدار مطالباتی از شرکت داشته باشد (مثلاً مطالبات ناشی از سود سهام)، می‌تواند از محل مطالبات این مبلغ را پرداخت کند.

پس از طی مراحل افزایش سرمایه و ثبت آن در اداره ثبت شرکت ها، برگه های سهام جدید به سهامداران اعطا می شود.

  در صورتی که سهامدار به هر علتی، تمایل به استفاده از حق تقدم خود را نداشته باشد، می تواند این امتیاز را به دیگری واگذار کند. نقل و انتقال حق تقدم از طریق شرکت های کارگزاری بورس اوراق بهادار و فرابورس ایران انجام می پذیرد. خریداران برگه های حق تقدم، می بایست علاوه بر پرداخت مبلغی که بابت حق تقدم به فروشنده می پردازند مبلغ اسمی حق تقدم خریداری شده را نیز به حساب شرکت واریز کنند.

لازم به توضیح است که مهلت استفاده از حق تقدم در خرید سهام جدید، محدود به دوره زمانی معینی (60روز) است. 

چنانچه سهامداران در مهلت اعلام شده، اقدام به پذیره نویسی نکنند یا از فروش گواهی حق تقدم صرف-نظر کنند، شرکت پس از اتمام دوره پذیره نویسی، گواهی های مزبور را در بورس اوراق بهادار در معرض فروش عمومی (پذیره نویسی عام) قرار می دهد و پس از فروش، مبلغ حاصل از فروش را پس از کسر ارزش اسمی و هزینه های مربوط به حساب سهامداران واریز می کند. در این صورت هر شخصی می تواند حق تقدم استفاده نشده را خریداری کرده و جایگزین سهامداران قبلی شود.

    مثال: فرض کنید شرکتی با سرمایه 10,000 میلیون ریال منقسم به 10 میلیون سهم 1,000 ریالی، افزایش سرمایه ای به میزان 100درصد  از محل مطالبات و آورده نقدی سهامداران را در نظر دارد. در این حالت به هر یک از سهامداران، معادل سهام قبلی شان امتیاز حق تقدم تعلق می گیرد. (به ازای هر  سهم یک سهم جدید) و سهامدار پس از واریز 1,000 ریال برای هر حق تقدم، صاحب یک سهم جدید می شود. قیمت سهم پس از بازگشایی، معمولا اینگونه محاسبه می شود که در ثروت هر یک از سهامداران تغییری حاصل نشود. فرضا اگر قیمت سهم قبل از مجمع 5,000 ریال بوده باشد، با توجه به اینکه بابت هر سهم 1,000 ریال پرداخت شده، دارنده هر یک سهم در گذشته، اکنون دارای 2 سهم است. که هریک از آنها دارای ارزشی حدودا 3,000 ریال در بازار است. در واقع سهامدار مذکور، با پرداخت 1,000 ریال صاحب 2 سهم 3,000 ریالی شده است.

 توضیح: گاهی شرکت ها مقداری از مبلغ افزایش سرمایه را به صورت اندوخته یا سود انباشته در اختیار دارند، ولی این مقدار برای افزایش سرمایه مورد نظر کافی نیست. در این حالت شرکت می تواند جهت افزایش سرمایه از روش اول و دوم به طور هم زمان استفاده کند.

شرکت سرمایه گذاری خوارزمی با توجه به بررسی تحولات اقتصادی جهانی و داخلی، مزیت های نسبی کشور و منطقه و همچنین بررسی فرصت های سرمایه گذاری در صنایع مختلف مبتنی بر گزارش های کارشناسی، اقدام به تدوین برنامه راهبردی هفت ساله (1392/03/31الی 1399/03/31) کرده تا ضمن شناسایی فرصت‌ها و تهدیدهای هر یک از صنایع موجود در پرتفوی سرمایه‌گذاری‌های شرکت و تجزیه و تحلیل صنایع برتر در بازار سرمایه در چشم‌انداز هفت ساله پیش‌روی کشور، در جهت دستیابی به اهداف سودآوری برای سهامداران گام‌های مؤثری بردارد. مهم ترین اهداف در راستای تحقق برنامه مذکور عبارتند از:

      1- سرمایه گذاری با هدف افزایش ثروت سهامداران از طریق خلق سود پایدار و با کیفیت 

      2- کمک به توسعه اقتصادی کشور و افزایش کارایی بازار سرمایه 

 اين شركت با توجه به برنامه راهبردي خود، قرار گرفتن در میان 5 شرکت برتر سرمايه گذاري و هلدینگ های کشور را را سرلوحه فعالیت های خود قرار داده است. با توجه به چشم انداز و مأموريت تعيين شده در برنامه راهبردی، شركت سرمايه گذاري خوارزمی در نظر دارد با گسترش فعاليت ها در زمينه های مختلف با محوريت سرمايه گذاري در صنايع انرژی، ساختمان، معادن و صنایع معدنی، بانکداری، فن آوری اطلاعات و بازرگانی به یکی از شرکت های برتر سرمایه گذاری تبدیل شده و به واسطه مدیریت حرفه ای، ايجاد زيرساخت هاي لازم با تكيه بر توسعه شايستگي هاي منابع انساني و با ايجاد رشد سودآوري، ارزش واقعي ثروت سهامداران را افزايش دهد. 

 در راستای برنامه راهبردی هفت ساله و با توجه به مجوز افزایش سرمایه و مصوبه مجمع عمومی فوق-العاده در تاریخ 20 بهمن ماه 92، شرکت سرمایه گذاری خوارزمی برای توسعه فعالیت ها، ورود به کسب و کارهای دارای ارزش افزوده اقتصادی و تأمین منافع سهامداران و تأمین مالی مخارج موردنیاز جهت تحصیل سرمایه گذاریهای جدید، در حال افزایش سرمایه از مبلغ 4,685 میلیارد ریال به 10,000 میلیارد ریال (46.9 درصد از محل اندوخته و 66.5 درصد از محل مطالبات و آورده نقدی) می باشد.

با توجه به افزایش سرمایه 113 درصدی شرکت، حدود نیمی از منابع موردنیاز از سودهای تقسیم نشده سالهای قبل بوده (46.9 درصد) که به صورت سهام جایزه در اختیار سهامداران قرار می گیرد. به عنوان مثال به فردی که دارای 1,000 سهم شرکت سرمایه گذاری خوارزمی قبل از افزایش سرمایه بوده، تعداد 469 سهم جایزه و 665 حق تقدم خرید سهام جدید تعلق گرفته است. یعنی به سهامداران به ازای هر سهم ، مبلغ 469 ریال به صورت سهام جایزه اعطا می شود. "سهام جایزه" متعلق به همه سهامداران است و سهامداران بدون نیاز به پرداخت وجه، مالک سهام جایزه می شوند و این تعداد سهام به سهام قبلی شان اضافه می شود. سهامدارانی که تمایل دارند از حق تقدم خود استفاده کنند، می توانند با واریز مبلغ مندرج در برگه حق تقدم (1,000 ریال به ازای هر سهم) در افزایش سرمایه شرکت کنند. به عبارت دیگر، سهامداران شرکت به ازای هر 1,000 سهم، باید 665,000 ریال پرداخت کرده و مالک 665 سهم جدید -شوند. بدین ترتیب، پس از ثبت افزایش سرمایه، سهامدار مالک 2,134 سهم (1,000 سهم قبلی + 1,134 سهم جدید) می شود. در واقع، سهامداران به ازای هر سهم، می بایست مبلغ 665 ریال بابت استفاده از حق تقدم خرید سهام واریز کنند. البته با توجه به اینکه تعداد کثیری از سهامداران که در زمان برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه (تاریخ 23 مهرماه 92) هم سهامدار بودند به ازای هر سهم 250 ریال سود نقدی طلب دارند، کافی است فقط  415 ریال پرداخت کنند. خلاصه مطلب اینکه با پرداخت 415 ریال به ازای هر سهم، در کل افزایش سرمایه 113 درصدی، شرکت کرده اند. 

سهامداران از تاریخ 11 اسفندماه 1392 به مدت 60 روز (تا تاریخ 10 اردیبهشت1393) می توانند نسبت به استفاده از حق تقدم از محل سود سنوات قبل و همچنین از طریق واریز نقدی اقدام کنند.

همچنین با توجه به برنامه افزایش سرمایه مذکور، خالص ارزش دارایی های شرکت سرمایه گذاری خوارزمی بیش از 2,000 ریال به ازای هر سهم است. در واقع سهامداران با شرکت در افزایش سرمایه و پرداخت 1,000 ریال به ازای هر حق تقدم متعلقه، مالک سهمی می شوند که ارزش روز آن حدود 1,750 ریال در بازار سهام بوده و دارای ارزش ذاتی بیش از 2,000 ریال به ازای هر سهم است.

با توجه به اینکه مجمع عمومی فوق العاده شرکت، در تاریخ 20 بهمن ماه 92 برگزار شده و سهامداران، موافقت خود را با افزایش سرمایه اعلام کردند، لیکن شرکت سرمایه گذاری خوارزمی با در نظر گرفتن شرایط سهامداران حقیقی، نزدیک شدن به ایام نوروز و افزایش هزینه ها، پذیره نویسی افزایش سرمایه را با تأخیر شروع کرده تا با توجه به مهلت 60 روزه، سهامداران پس از ایام نوروز (تا تاریخ 10 اردیبهشت ماه 93) فرصت داشته باشند در خصوص شرکت در افزایش سرمایه تصمیم بگیرند. با توجه به اینکه افزایش سرمایه شرکت سرمایه گذاری خوارزمی اقدامی مثبت در راستای تامین منافع آتی سهامداران است زیرا منابع مالي جديد در راستای یک طرح توجیهی جهت تحقق برنامه راهبردی شرکت مصرف می شود، این اقدام افق رشد سودآوري را برای شرکت در پی خواهد داشت.