دکتر حجت اله صیدی، مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری خوارزمی

کوتاه‌ترین راه، همیشه بهترین راه نیست، به‌ویژه اگر مقصدی مهم و ارزشمند در پیش باشد. زمانی که پای مسئله‌ای مهم، حیاتی و مانند همیشه بغرنج به میان می‌آید که حل آن توان، تحمل و تامل زیادی را می‌طلبد، یکی از کوتاه‌ترین راه‌ها، که از قضا آسان‌ترین نیز هست، پاک کردن صورت مسئله است و سپس کنج عافیت و آرامش گزیدن که الحمدلله ما اصلا و اساسا مسئله‌ای نداریم. اما حقیقت آن  است که مسیر موفقیت، گذر کوتاه و همواری نیست و از این روی توان و تدبیر ویژه‌ای طلب می‌کند.

     مدیران و کارکنان گروه سرمایه‌گذاری خوارزمی درست از زمانی که برنامة راهبردی هفت ساله جهت ثروت‌آفرینی پایدار برای نسل‌ها را در آذرماه 92 خورشیدی تدوین و رونمایی کردند، به‌خوبی می‌دانستند که رسیدن به اهداف این برنامة بلندپروازانه، ‌کار سهلی نیست و چون از جنس عشق است، اگر در اول نیز آسان نماید، مشکل‌ها خواهد افتاد، بنابراین باید آستین همت بالا زد و به استقبال خطر رفت. به‌علاوه می‌دانستند که طبیعت دنیای کسب‌وکار و به‌ویژه سرمایه‌گذاری، چنین نیست که بتوان با حرکتی آرام و مستقیم به اهداف رسید. تمام شرکت‌هایی که در حوزة سرمایه‌گذاری پیشرفت‌های قابل توجه و به بیان معروف رشد سود و دارایی انفجاری داشته‌اند،‌ یکی از عوامل برنده بودنشان خرید‌ها و تملک‌های خاص، بزرگ و به‌موقع بوده است، وگرنه هیچ شرکتی در هیچ نقطه‌ای از جهان نمی‌تواند با کسب سود عادی از محل سود سهام تقسیمی که درصد قابل توجهی ندارد، یا سود حاصل از خرید و فروش روزانة سهام، دارایی‌ها و سود خود را ظرف چند سال، چند برابر کند، بلکه با تملک خاص و اقدام‌های اصلاحی و پیش‌برندة خاص است که می‌توان شرکت را وارد باشگاه بزرگان کرد. 

      چنین بود که گروه سرمایه‌گذاری خوارزمی به‌عنوان یکی از گام‌های مهم در راستای اجرای برنامة راهبردی، در اسفندماه 92 اقدام به خرید نیروگاه منتظر قائم کرد، که به صورت مجموعه‌ای از دارایی‌های منقول و غیرمنقول بود. از آن‌جا که به دو نوبت مزایدة برگزارشده از سوی فروشنده،‌ پاسخ درخوری داده نشده بود، خوارزمی با شرایطی مطلوب، هم از نظر قیمت و هم شرایط پرداخت، نیروگاه را از آن خود ساخت و بلافاصله طرح تجاری‌سازی نیروگاه را تعریف کرد که هدف از آن، تبدیل نیروگاه از یک دارایی خدمت‌دهندة دولتی به یک واحد کسب‌وکار سودآور بود. اجزای مهم طرح تجاری‌سازی، شامل مواردی مانند افزایش راندمان نیروگاه، اصلاح نظام و ساختار فروش برق، تبدیل نیروگاه از دارایی به شرکت سهامی عام، ورود آن به بورس و اقدام‌هایی از این قبیل بود. با تبدیل نیروگاه به شرکت سهامی عام توسعة برق و انرژی سپهر و انتقال آن دارایی از دفاتر خوارزمی به دفاتر توسعة برق و انرژی سپهر، نظر و اعتقاد کارشناسی واحد‌های مالی هر دو شرکت، ثبت کل ثمن معامله به میزان 29 هزار میلیارد ریال به‌عنوان بهای تمام‌شدة نیروگاه بود که هم مورد تایید کمیته‌های حسابرسی هر دو شرکت و حسابرسان مستقل بود و سازمان بورس نیز تمامی موارد مربوط را بر اساس همین روش ثبت، مورد پذیرش قرار داده بود و هم شواهد و مدارک پشتوانة ثبت مذکور از جمله قرارداد اولیه و الحاقیة آن و از همه مهم‌تر گزارش کارشناس رسمی در مقطع انتقال نیروگاه به توسعة برق و انرژی سپهر بر درستی ثبت پیش‌گفته مهر تایید می‌نهاد. ماه‌ها بعد، هنگام بررسی ورود توسعة برق و انرژی سپهر به فرابورس، روش عمل شرکت مورد سوال سازمان بورس قرار گرفت و شرکت نیز اقدام به ارائة استدلال‌های خود کرد که درنهایت، درست یک روز قبل از برگزاری مجمع مجددا موضوع مورد تردید سازمان بورس واقع شد و این در حالی بود که نه‌تنها تمامی استدلال‌ها به بورس ارائه شده بود، بلکه به مدت یک سال و نیم و در مقاطع مهمی از جمله افزایش سرمایه و صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای تهیه‌شده بر اساس این روش، از طرف سازمان بورس مورد تایید قرار گرفته بود. درست به همین دلیل هم، سازمان بورس با ثبت صورت‌جلسة مجمع سال 94 که تصویب صورت‌های مالی از مهم‌ترین مفاد آن بود، موافقت کرد. اما در کمال شگفتی ملاحظه شد که نماد سهم هم‌چنان بسته ماند و اعتراض‌های شرکت به جایی نرسید و تنها از شرکت خواسته شد که صورت‌های مالی خود را بر مبنای مبلغ 16 هزار میلیارد ریال به‌عنوان بهای تمام‌شدة نیروگاه تعدیل کند. بدیهی بود که شرکت به دلیل صیانت از حقوق سهام‌داران و انعکاس درست و شفاف ارزش نیروگاه، خواستة برخی از کارشناسان محترم بورس را که خالی از اشکال نیز نبود، نپذیرد و استدلال‌های حرفه‌ای خود برای نحوة عمل حسابداری و گزارشگری مالی را ارائه کند. به دلیل عدم پذ‌یرش استدلال‌های متعدد شکلی و محتوایی شرکت از طرف بخشی از همکاران ارجمند سازمان بورس، موضوع بر اساس تصمیم سازمان بورس، از آذرماه سال گذشته تا اسفندماه در سه کمیتة تخصصی مورد بررسی قرار گرفت که در برخی از آن‌ها نیز شرکت استدلال‌ها و نحوة قضاوت خود را مبنی بر صحت صورت‌های مالی ارائه کرد و به همین دلیل در هیچ‌کدام از کمیته‌های حرفه‌ای که از افراد صاحب‌نام و خبرة گزارشگری مالی تشکیل شده‌اند، اجماع حاصل نشد و بین اعضا، مانند هر موضوع تخصصی و حرفه‌ای دیگری، اختلاف نظر بروز کرد که این موضوع در نامة اواخر اسفندماه سازمان به شرکت و هم‌چنین در متن رأی جامعة حسابداران رسمی نیز که به لحاظ صلاحیتی بر عملکرد حسابرس متمرکز است، به‌صراحت بیان شده است. 

     متن اظهار نظر جامعة حسابداران رسمی که به مطالب و روش‌های گوناگونی اشاره داشته و روش حسابداری خاصی را مورد تاکید قرار نمی‌دهد، نشان‌دهندة آن است که استدلال‌های شرکت و نحوة عمل حسابداری آن نادرست نبوده، اگرچه مواردی از نظر کارشناسان محترم سازمان بورس نیز مورد تایید بخش‌هایی از داوری‌کنندگان قرار گرفته است، زیرا استاندارد حسابداری صریح و کاملا مرتبطی با ماهیت معاملة نیروگاه و اقدامات انجام‌شده در آن وجود نداشته و روش عمل شرکت نیز بر اساس قضاوت حرفه‌ای متخصصان مالی شرکت، روشی نوین و منحصربه‌فرد بود. از این روی شرکت که از ابتدا در پی دست‌یابی به ارزش منصفانه به‌عنوان مبنایی قابل اتکا بوده، در دو روز پایانی سال گذشته و به محض دریافت نظر جامعه و ‌به استناد ظرفیت‌های موجود در استانداردهای حسابداری اقدام به تعدیل ارزش ثبت‌شده و تهیة صورت‌های مالی جدید بر اساس ارزش فعلی وجوه آتی کرد که پس از هماهنگی با بانک محترم صادرات که در مقام فروشنده و طرف امضای الحاقیه‌ها قرار داشت، گزارش مالی میان‌دوره‌ای را در هفتة دوم فروردین سال جاری به سازمان بورس ارائه داد و اکنون همگان منتظرند تا اظهار نظر حسابرس در این خصوص منتشر شود تا با قرار گرفتن آن‌ها در سامانة کدال، نماد سهم باز شود.

      می‌شد قدم در این راه شش ماهه نگذاشت و با پذیرش نظر سازمان بورس در ابتدای امر، نماد سهم را بسیار زودتر باز کرد و زیان ناشی از افت ارزش و هم‌چنین کاهش چشم‌گیر سود را نیز تحمل کرد. اما وظیفة امانت‌داری، خاص و کم‌نظیر بودن معامله و نبود وحدت نظر برای ارائة راهی جایگزین و منصفانه‌تر، مانع از آن شد که مدیریت با عافیت‌طلبی به تمکین محض تن دهد. قابل تصور است که در این صورت گروهی از سهام‌داران ارجمند، با نارضایتی، اقدام به فروش سهام خود با قیمت‌هایی به مراتب نازل کرده و طبق آن‌چه در بازار سرمایه متعارف است، از سهام‌داری خوارزمی خارج می‌شدند و دیگر کاری با شرکت و افت و خیزهایش نداشتند. اما منافع عمومی شرکت و عموم سهام‌داران چه می‌شد؟ شاید نه سازمان بورس و نه شرکت پیش‌بینی نمی‌کردند که کار بسته بودن نماد به این درازا بکشد، اما طبیعی بود که تا تمامی مسائل برای سازمان بورس که البته بسیار سخت‌گیرانه‌تر از موارد مشابه برخورد می‌کرد، روشن نشود، نماد بسته بماند. از این روی شرکت با دقت و احتیاط تمام، تمامی اطلاعات و استدلال‌های مربوط را به‌طور شفاف تهیه و ارائه کرد تا نه خللی در فرآیند نظارت بورس وارد شود و نه شرکت با این دارایی عظیم و ارزشمندش دچار مشکلی پایدار گردد. اکنون، بنا به اظهار مدیران محترم سازمان بورس و اوراق بهادار تنها مدرک باقی‌مانده، گزارش حسابرس مستقل در خصوص صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای است، که آن هم زمان زیادی نخواهد برد.

     می‌توان خدای رحمان را شاکر بود که هم توفیق صبر و آرامش و دقت داد تا با وجود فشارهای مختلفی که از سوی بخشی از سهام‌داران وجود داشت، شرکت بتواند بر وسوسة کوتاه آمدن و به خانة اول برگشتن، صرفاً برای رضایت مقطعی بخشی از سهام‌داران ارجمند، فائق آید و نه کوتاه‌ترین، که درست‌ترین راه را  انتخاب کند و هم ارزش منصفانة قابل اتکایی برای بزرگ‌ترین دارایی گروه خوارزمی محاسبه شد تا گروه هم‌چنان در مسیر ارزش‌افزایی و پیشرفت و تعالی گام‌هایی استوار بردارد و از نامهربانی‌ها و قضاوت‌های شتاب‌زده نرنجد که گفته‌اند:

وفا کنیم و ملامت کشیم و خوش باشیم

که در طریقت ما کافری است رنجیدن