بازار سهام دومین ماه از سال جاری را با افت ۳/ ۰ درصدی شاخص کل پشت سرگذاشت. بهبود معاملات این ماه نسبت به فروردین را می‌توان در کاهش زیان بازار و رشد ارزش معاملات به وضوح مشاهده کرد. بررسی عملکرد کارگزاران بورس نیز نشان از هماهنگی این نهادهای مالی با شرایط کل بازار دارد. به‌طوری‌که به دنبال شرایط به نسبت مساعد بازار در ماه گذشته، رونق معاملات در فعالیت کارگزاران شکل گرفت. البته در این میان باید توجه داشت اردیبهشت ۷ روز کاری بیشتر از فروردین داشته است.

ارزش کل خرید و فروش‌های به ثبت رسیده توسط ۱۰۶ شرکت کارگزاری به بیش از ۱۳هزار میلیارد تومان رسید که در مقایسه با ارزش معاملات ۳هزار میلیارد تومانی در فروردین‌، رشد قابل‌توجهی داشته است. البته همچنان در مقایسه با عملکرد سال گذشته این نهادهای مالی کاهش ۲۳ درصدی دارد. کارگزاران در اردیبهشت‌ماه سال ۹۶، دادوستد ۱۶هزار و ۶۰۰ میلیارد تومانی را به ثبت رسانده بودند.

در این میان نکته قابل‌توجه کاهش سهم معاملات آنلاین در معاملات ماه گذشته است. به‌طوری‌که در این ماه ارزش کل خرید و فروش‌های آنلاین به بیش از یک هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان رسیده است (این نوع معاملات تنها ۷/ ۱۳ درصد از کل معاملات به ثبت رسیده توسط کارگزاران است). بررسی‌های صورت گرفته در این زمینه نشان از آن دارد که طی یک‌سال اخیر، کارگزاران چنین کاهش فعالیتی در زمینه معاملات برخط نداشته‌اند. به‌طوری‌که میانگین سهم آنلاین در دوره یکساله اخیر (از اردیبهشت‌ ۹۶ تا کنون) بیش از ۲۰ درصد بوده است. البته در این میان تنها اسفندماه سال گذشته شاهد کاهش حجم خرید و فروش‌های آنلاین بودیم که این رقم معادل ۱۰ درصد از کل معاملات بوده است. از نظر کارشناسان بازار دلیل این امر رسیدن به پایان سال و تسویه‌حساب‌های کارگزاران است که به‌صورت تاریخی چنین کاهشی را رقم می‌زند.

اما بررسی چرایی کاهش خرید و فروش‌های آنلاین در اردیبهشت‌ماه از یک‌سو به خروج سهامداران خرد از بازار مرتبط است. به‌طوری‌که در ماه گذشته شاهد خروج بخش عمده‌ای از معامله‌گران حقیقی از بازار بودیم. همان‌طور که در گزارش‌های پیشین «دنیای اقتصاد» نیز به آن اشاره شد، معاملات بورس تهران در اردیبهشت با ابهامات زیادی همراه بود؛ در حالی نیمه نخست ماه گذشته  سهامداران به دنبال ابهامات بازار ارز پس از تعیین نرخ واحد ۴۲۰۰ تومانی برای دلار و نگرانی‌ها از اظهار نظر ترامپ در مورد برجام به عقب‌نشینی در خرید سهام پرداختند. این امر تا حدودی عقب‌نشینی سهامداران خرد را به دنبال داشت. اما در نیمه دوم ماه و با اعلام نظر زودتر از موعد رئیس‌جمهوری آمریکا در مورد برجام، معامله‌گران در سمت خرید فعال شدند که بخش عمده‌ای از این خریدها توسط حقوقی‌ها و حمایت آنها از سهام رخ داد. جزئیات بیشتر از گزارش اردیبهشت‌ بازار سهام در گزارشی تحت عنوان «ماه کوچک‌ترهاى بورس تهران» در صفحه ۹ «دنیای اقتصاد» مورخ یکم خردادماه منتشر شده است. بنابر گزارش مزبور، در اردیبهشت‌ماه حدود ۲۲۴ میلیارد تومان نقدینگی از پرتفوی سهامداران حقیقی به پرتفوی سهامداران حقوقی منتقل شده است. این موضوع تاییدی بر کاهش خرید و فروش‌ها از سوی سهامداران حقیقی است. از آنجا که این معاملات بیشتر از بستر آنلاین صورت می‌گیرد، این امر کاهش حجم آنلاین در اردیبهشت‌ را توجیه می‌کند.

جزئیات بیشتر از عملکرد ماه گذشته

بررسی معاملات صورت‌گرفته از‌سوی کارگزاران فعال در بازار سرمایه نشان از آن دارد که این نهادهای مالی در دومین ماه از سال‌جاری به خرید و فروش حدود ۱۳ هزار و ۴۰۰میلیارد تومان اوراق بهادار پرداختند. در این میان بیش از ۵۲ درصد از کل معاملات تنها در اختیار ۱۰ کارگزاری بوده است. هر چند در این میان کارگزاری‌های صبا تامین، مفید، آگاه و امین آوید در فهرست این ۱۰ کارگزاری قرار دارند، اما عمده معاملات در اختیار کارگزاری‌های وابسته به بانک‌ها و موسسات مالی است. به‌طوری‌که کارگزاری‌های بانک پارسیان، بانک رفاه کارگران، بانک ملی ایران، بانک سپه، بانک ملت و بانک کشاورزی در فهرست برترین کارگزاری‌های اردیبهشت‌ماه قرار دارند.

 همانطور که عنوان شد در ماه گذشته ۸/ ۱ هزار میلیارد تومان از کل معاملات به خرید و فروش‌های آنلاین تعلق داشت که در این میان ۶۵ درصد از رقم ارزش کل معاملات آنلاین این نهاد‌ها تنها در اختیار ۲۰ کارگزار است. البته کارگزاری مفید به تنهایی بیش از ۲۱ درصد از کل معاملات آنلاین را به خود اختصاص داده است. به این ترتیب مشاهده می‌شود که حجم زیادی از معاملات آنلاین، خرد و بلوک و به عبارت دیگر مجموع کل خرید و فروش‌های صورت‌گرفته توسط این نهادهای مالی تنها از سوی چند کارگزاری انجام می‌شود.

نگاهی به برترین‌ها

آخرین اطلاعات منتشر‌شده از سوی اداره آمار و اطلاعات شرکت بورس تهران مربوط به عملکرد یک‌ماهه اردیبهشت سال ۹۷ شرکت‌های کارگزاری فعال در بازار سهام است. بررسی این آمار نشان می‌دهد که صبا تامین بیشترین سهم از مجموع خرید و فروش‌های به ثبت رسیده در ماه گذشته را به خود اختصاص داده است. به‌طوری‌که این کارگزاری به تنهایی حدود ۱۱ درصد از کل داد‌و ستد سهام را انجام داده است که رقمی معادل ۵/ ۱میلیارد تومان به شمار می‌رود. بررسی جزئیات خرید و فروش‌های صورت گرفته توسط کارگزاری مزبور حاکی از آن است که این نهاد مالی ۸۷۰ میلیارد تومان به معاملات عادی سهام اختصاص داده است. همچنین۵۶۰ میلیارد تومان سهم معاملات عادی در این کارگزاری است. این در حالی است که سهم معاملات آنلاین در این کارگزاری معادل ۱۳ میلیارد تومان بوده است.

در ادامه کارگزاری بانک پارسیان نیز با اختلاف اندکی در رتبه دوم قرار گرفت. این کارگزاری با اختصاص سهم ۱۶/ ۱۰ درصدی از کل ارزش معاملات، داد‌و‌ستد یک هزار و ۳۶۰ میلیارد تومانی را طی ماه گذشته به ثبت رساند که ۹۶ درصد از این رقم یعنی یک هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان از این رقم به معاملات سایر ابزارهای نوین مالی تعلق داشت. به این ترتیب سهم معاملات عادی و آنلاین در این کارگزاری بسیار ناچیز بوده است.

کارگزاری بانک رفاه کارگران و بانک ملی ایران نیز هر کدام به ترتیب با اختصاص ۸/ ۷ درصد و ۰۶/ ۵ درصد از کل معاملات در رتبه‌های سوم و چهارم برترین کارگزاری قرار گرفتند. در ادامه کارگزاری بانک سپه و مفید هر کدام با اختصاص حدود ۳ درصد از کل معاملات در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. امین آوید، آگاه، بانک ملت و بانک کشاورزی نیز از دیگر کارگزاری‌های برتر در ماه گذشته بودند که هر کدام سهم حدود ۲ درصدی از کل معاملات را به خود اختصاص دادند.

برترین‌ها در حوزه آنلاین

معاملات آنلاین سهم ۱۳ درصدی در کل مبادلات ماه گذشته این نهادهای مالی داشته و حدود ۶۵ درصد از رقم ارزش کل معاملات آنلاین این نهاد‌ها تنها در اختیار ۲۰ کارگزاری بوده است. در این میان، کارگزاری مفید به تنهایی بیش از ۲۱ درصد از این رقم را به معاملات آنلاین خود اختصاص داده است. به‌طوری‌که ارزش کل معاملات الکترونیکی این کارگزاری معادل ۳۹۰میلیارد تومان بود. بررسی عملکرد دیگر کارگزاری‌ها نشان می‌دهد که این نهادهای مالی با اختلاف زیادی در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. به‌طوری‌که رتبه دوم به کارگزاری آگاه تعلق گرفت که سهم ۳۸/ ۸ درصدی از کل معاملات آنلاین را به خود اختصاص داد. این کارگزاری در مجموع ماه گذشته توانست معاملات ۱۵۰میلیارد تومانی را در زمینه آنلاین به خود اختصاص دهد. کارگزاری تدبیرگران فردا نیز با اختصاص ۳/ ۴درصد از معاملات به خرید و فروش آنلاین در رتبه سوم قرار گرفت. در ادامه این فهرست به ترتیب کارگزاری بانک کشاورزی، فارابی، مبین سرمایه، فیروزه آسیا، بانک پاسارگاد، بانک تجارت و اقتصاد بیدار رتبه‌های چهارم تا دهم در حوزه معاملات آنلاین را به خود اختصاص دادند. این در حالی است که در ماه گذشته ۵ کارگزاری از جمله پارس نمودگر، شاخص سهام، صندوق‌های بازارگردانی، دنیای نوین و آبتین استاک هیچ معامله آنلاینی را به ثبت نرساندند و در فهرست کم فعالیت‌ترین کارگزاری‌ها در این حوزه شناخته شدند.

ضعیف‌ترین کارگزاری‌ها کدامند؟

بررسی روند کارگزاران در ماه گذشته نشان می‌دهد که در انتهای جدول رتبه‌بندی مزبور کارگزاری پارس نمودگر به‌عنوان ضعیف‌ترین کارگزاری شناخته شده است. ارزش معاملات این کارگزاری در ماه گذشته تنها ۳۴۲ میلیون تومان بوده است. در این مدت ۱۸ کارگزاری دیگر در فهرست کم‌کارترین قرار گرفتند. سهم فعالیت این کارگزاران کمتر از ۱/  ۰ درصد کل معاملات این ماه بود. در این میان می‌توان به شرکت‌های ستاره جنوب، بهین پویا، دنیای نوین، نمادشاهدان، سهم یار، ایران سهم و جهان سهم اشاره کرد. این کارگزاری‌ها با انجام معاملات بسیار ناچیز، عملکرد موفقی در ماه گذشته بر جای نگذاشتند.