شاخص کل بورس تهران در معاملات دیروز دومین افت متوالی خود را ثبت کرد. نماگر اصلی سهام در این روز در غیاب شمار زیادی از سهامداران ۴۹۵ واحد افت کرد و به سطح ۱۵۷ هزار و ۹۷۲ واحد رسید. مشارکت بیشتر فروشندگان در فضای نیمه‌تعطیل دیروز را می‌توان به فضای خاکستری حاکم بر سهم‌های بزرگ و بنیادی نسبت داد که نماگر اصلی بازار را توام با افول موج‌های هیجانی در گروه‌های مستعد وادار به عقب‌نشینی کردند. به طور کلی الگوی اخیر حاکم بر سهام را می‌توان به جزیره‌هایی نوسانی تشبیه کرد که از هفته گذشته در بازار پدیدار شد و تا معاملات دیروز ادامه یافت. فقدان لیدر، ناپایداری روندها و پیروی بازار از اخبار و رویدادهای خاص را می‌توان از نشانه‌های بروز چنین الگویی در بازار سهام برشمرد.

 بورس‌بازی در قالب‌های جزیره‌ای

بازار سهام در هفته‌های قبل برای مدت‌ها با پیشتازی بلامنازع سهام بانک‌ها و خودرویی‌ها در جذب نقدینگی به کار خود ادامه می‌داد. ایجاد محیط نامساعد حول سهام کالایی، توجه شمار زیادی از بورس‌بازان را جلب موضوع تسعیر دارایی‌های ارزی بانک‌ها، افزایش سرمایه‌ و ارزیابی مجدد دارایی‌ها در بنگاه‌های زیان‌ده کرد و در نتیجه، بخش غالب جریان نقدینگی را به این دو صنعت پرحاشیه و سایر سهم‌های مستعد از گروه‌های کوچک و متوسط سرازیر کرد. پیش از آن نیز بازار غالباتحت سیطره سهم‌های اصطلاحا دلاری به روند خود ادامه می‌داد و گروه‌های کالایی صدرنشین جذب نقدینگی در بین صنایع بورسی بودند. اما از هفته قبل شاهد تغییر روندهای کلی حاکم بر بازار و تضعیف جریان‌های لیدرمحور هستیم. علائم تغییر این الگو از هفته گذشته با رشد محسوس تقاضا در گروه فلزات و کاهش متقابل تحرکات در گروه بانکی و خودرویی پدیدار شد و جالب اینکه این روند در معاملات کم‌عمق و نیمه‌تعطیل هفته جاری پایدار نماند و طی روز گذشته بار دیگر شاهد عقبگرد متقاضیان در سهام غول‌های فلزات بودیم. پایان موج هیجان تجدید ارزیابی‌ها و همچنین تداوم فضای خاکستری پیرامون سهام کالایی را می‌توان از دلایل اصلی این روند دانست.

با وجود عمق کم معاملات در دو روز اخیر با بررسی روند قیمت‌ها می‌توان به تصویری جزیره‌ای از رفت و آمد پول‌ها و نوسان کم‌رمق قیمت در گروه‌های مختلف دست یافت. از هفته گذشته که تقاضای سهام در جبهه بانکی‌ها و خودرویی‌ها رو به کاهش گذاشت، برخی از سهم‌ها به اتکای حرکت مثبت قیمت‌های جهانی یا برخی با اخبار موثر داخلی تغییر روند دادند. اما نکته جالب اینجاست که برخلاف ادوار گذشته حرکت‌ها دوام چندانی نداشت و جبهه تقاضا خیلی زود عقب نشست. گروه فلزات و گروه سیمان از جمله بارزترین نمونه‌هایی هستند که طی این هفته با فراز و نشیب‌های ناپایداری همراه بوده‌اند.

 تقلای ناکام شاخص زیر فشار بزرگان

معاملات بورس تهران طی روز گذشته در شرایط نسبتا متعادل سهم‌های بزرگ کالایی آغاز شد و شاخص کل در ابتدای کار حدود ۹۰ واحد ارتفاع گرفت. اما شاخص کل تحت تاثیر فضای منفی حاکم بر گروه‌های بانکی و خودرویی و عقب‌نشینی آرام قیمت در غول‌های گروه فلزات، رفته‌رفته از سقف روزانه فاصله گرفت و در  پایان کار ۴۹۵ واحد افت کرد. فشار عرضه و افت قیمت در سهم‌های بانکی و خودرویی نه‌تنها به خنثایی اثر مثبت نمادهای معدنی بر نماگر بازار انجامید بلکه شاخص را وادار به عقب‌نشینی به دامنه منفی کرد. در این فضا، عمق کم معاملات  و فقدان تقاضا در معاملات لیدرهای گروه هم اثر محسوسی بر جای گذاشت و در تنزل بیشتر نماگر بازار موثر واقع شد.

این همه در شرایطی رقم خورد که قیمت جهانی کالاهای اساسی طی روز گذشته در محدوده مثبت قرار داشت. قیمت‌های جهانی پس از فشار شاخص دلار و افت نسبی در معاملات دوشنبه اخیر، دیروز اندکی رشد کردند. با وجود این، فعالان نسبتا کم‌تعداد بورس تهران در جریان دادوستدهای دیروز واکنش همسویی به نوسان قیمت‌های جهانی نشان ندادند. حتی سیگنال‌های ارسالی از بورس کالا در معاملات دیروز هم توجه چندانی برنینگیخت. به‌نظر می‌رسد فعالان بورسی هنوز در انتظار نشانه‌های قطعی‌تری از سوی بازار جهانی پس از پایان مذاکرات صلح تجاری در انتهای این هفته هستند تا مشارکت بیشتری در سهام دلاری بورس تهران را رقم زنند. فشار عرضه و عقبگرد قیمت در نماد بزرگان فلزات را می‌توان پیامد بلافصل این گارد احتیاطی دانست. دیروز نماد ملی مس ایران و فولاد مبارکه پس از نماد بانک‌های صادرات و ملت بیشترین تاثیر منفی را بر نماگر بازار بر جا گذاشتند. این در شرایطی بود که قیمت کاتد مس شرکت ملی مس ایران در تالار معاملات فیزیکی بورس کالا تحت رقابت نزدیک عرضه و تقاضا در مقایسه با آخرین جلسه معاملاتی در هفته قبل حدود ۹ درصد رشد نشان داد. به‌نظر می‌رسد عمق کم دادوستدها، غیاب شمار زیادی از سهامداران در کنار انتظار برای رونمایی از نتایج نهایی مذاکرات چین و آمریکا معاملات این سهم و سایر هم‌گروهی‌های متاثر از بازار جهانی را در سایه برده است.

 مصونیت جهانی سنگ‌آهنی‌ها

برخلاف ضعف بزرگان فلزات و همچنین عقبگرد پتروپالایشی‌ها، سهام معدن‌کاران بورسی با محوریت سنگ‌آهنی‌ها در روز گذشته شرایط متفاوتی را با قدرت‌نمایی متقاضیان تجربه کرد. دیروز دو نماد بزرگ سنگ‌‌آهنی یعنی نماد گل گهر و معدنی چادرملو بیشترین حمایت را از شاخص کل به عمل آوردند. «کگل» و «کچاد» در این روز ۱۰۹ واحد از دماسنج اصلی بازار حمایت کردند. به طور کلی، تداوم رشد قیمت جهانی سنگ‌آهن را باید عامل اصلی تحرکات مثبت در سهام معدنی بورس تهران طی روز گذشته دانست. اختلال فعالیت‌های تولیدی غول سنگ‌آهنی دنیا یعنی شرکت واله در برزیل عامل اصلی تداوم روند رو به رشد قیمت این ماده خام شده است که توانست وابستگان بورسی را از فشار عرضه‌ها مصون بدارد.

 هجوم برای خرید سهام سیمانی

سهام گروه سیمان بورس تهران طی روز گذشته بار دیگر در کانون توجه معامله‌گران قرار گرفتند. هجوم قابل توجه سهامداران خرد برای خرید سهام سیمانی نه تنها صف‌های پرشمار خرید را در پی داشت، بلکه متوسط قیمت در این گروه را  ۹/ ۲ درصد افزایش داد. حضور دسته‌جمعی سهامداران در صف خرید این گروه را باید در اخبار پیرامون افزایش نرخ سیمان جست‌وجو کرد. طی هفته‌های اخیر سهام سیمانی غالبا بر محور جذابیت ارزش  جایگزینی و سپس انتظار برای دریافت مجوز افزایش نرخ سیمان با استقبال سهامداران خرد روبه‌رو شده‌اند. در همین راستا دیروز سایت «دنیای بورس» در گفت‌وگو با عبدالرضا شیخان، دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان به بررسی آخرین وضعیت افزایش قیمت سیمان پرداخت. این مقام مسوول با اشاره به موضوع افزایش ۲۰ درصدی نرخ سیمان، جهش تورمی و افزایش هزینه‌های شرکت‌های سیمانی را عامل ناگزیر افزایش نرخ دانسته اما زمان مشخصی را برای تحقق این موضوع اعلام نکرده است. به گفته شیخان، در حال حاضر افزایش نرخ سیمان، در انتظار بررسی‌های یک مرکز مالی معتبر از قیمت تمام شده صنعت سیمان است. به‌نظر می‌رسد علاوه‌بر موضوع ارزش جایگزینی و افزایش نرخ سیمان، انتشار خبری درخصوص تفاهم‌نامه همکاری با سوریه بر رشد تقاضای سهام گروه سیمان(به‌عنوان یکی از صنایع منتفع) طی روز گذشته موثر بوده است.

عقبگردهای گروهی

همزمان سهام گروه بانکی طی روز گذشته تحت فشار عرضه با افت دسته‌جمعی قیمت مواجه شدند و در این میان، برخی از نمادهای بانکی نظیر بانک دی و پست‌بانک در محدوده صف فروش به کار خود پایان دادند. خودروسازان هم در همین مسیر حرکت کردند. به‌نظر می‌رسد تقاضا پس از فروکش تب تجدید ارزیابی‌ها در سهم‌های این گروه در حال عقب‌نشینی هستند. فقدان انگیزه بنیادی سبب شد تا بیشترین خالص فروش سهامداران خرد در گروه بانک‌ها ثبت شود. البته سهامداران حقیقی به طور کلی در معاملات کم‌رمق دیروز فروشنده سهم بودند تا خریدار. در واقع خروج سرمایه‌های خرد مختص گروه بانک‌ها نبود بلکه سهامداران حقیقی در ۱۹ گروه غالبا در نقش فروشنده ظاهر شدند و به همین دلیل مالکیت در این گروه‌ها و مجموعا در کل بازار به نام سهامداران بزرگ تغییر کرد.