شاخص بورس تهران در نخستین روز معاملات هفتگی با جهش ۶۶۳ واحدی توانست پس از ۴۵ ماه وارد کانال ۸۶ هزار واحدی شود. مطابق انتظارات، گزارش‌های ۶ ماهه مناسب برخی گروه‌ها موجب افزایش اقبال خریداران سهام شد. به این ترتیب، نماگر بازار سهام تا اوج تاریخی خود حدود سه هزار واحد فاصله دارد. امری که برای تحقق آن چهار محرک می‌توانند موثر واقع شوند. نخستین مساله، اعتمادسازی برای ورود پول‌های تازه به بازار سهام است؛ اعتمادی که یک وجه آن با نگاه به عملکرد مناسب شرکت‌ها کسب شده و روی دوم آن با رفع نگرانی‌ها از آینده برجام جلب خواهد شد. نوسانات بازار ارز محرک دیگری برای فتح قله تاریخی بورس تهران محسوب می‌شود. با توجه به نزدیک شدن به فصل تقاضای ارز، اگر سرکوبی از سوی سیاست‌گذار در جهت غیرواقعی شدن نرخ دلار صورت نگیرد، می‌توان بهبود عملکرد شرکت‌های سهامی را انتظار داشت. عامل سوم به آینده بازار جهانی برمی‌گردد؛ جایی که روند شاخص دلار جهانی و سیاست‌های چین می‌توانند اثرگذار باشند. اگر برآیند نیروها سطوح قیمتی فعلی را حفظ کنند، بهبود سودآوری شرکت‌های بورسی ادامه می‌یابد. در نهایت باید به روند نرخ سود در اقتصاد توجه داشت. اگر در بازار پول نیز مشابه بازار بدهی مسیر کاهشی نرخ سود محقق شود، ورود موجی از پول‌های جدید به بورس دور از انتظار نیست.

بازار سهام نخستین روز کاری هفته جاری را با رشد قابل‌توجه ۶۶۲واحدی (معادل ۸/ ۰ درصدی) شاخص کل آغاز کرد تا به این ترتیب نماگر بازار با ثبت بیشترین رشد در یک ماه اخیر به کانال ۸۶ هزار واحدی صعود کند. بر این اساس شاخص کل به بالاترین سطح خود از ۲۵ دی ماه ۹۲ تا کنون دست یافت. جهش روز گذشته شاخص کل در جریان معاملات دیروز بازدهی بازار سهام را از ابتدای سال تا کنون به ۹/ ۱۱ درصد رساند.کارشناسان معتقدند ادامه مسیر بورس تهران برای رسیدن به قله‌ای که پیش‌تر در تاریخ ۱۵ دی ۹۲ در آن قرار داشت،  بسته به چهار محرک است. وضعیت بازارهای جهانی، افزایش نرخ دلار، اعتماد‌سازی و همچنین نرخ سود بانکی محرک‌هایی هستند که می‌توانند جریان ورود پول به بازار سهام را تقویت کنند و رشد قیمت سهام را به‌دنبال داشته باشند.

نگاهی به محرک‌های آتی بازار سرمایه

در این میان مهم‌ترین بحث برای بررسی روند آتی بازار شناسایی پول جدید و مسیر ورود این نقدینگی به بازار است. به عبارت دقیق‌تر بازار سهام در شرایط کنونی نیازمند ورود پول جدید برای ایجاد اطمینان خاطر و تداوم روند صعودی است. این موضوع به اعتماد سرمایه‌گذاران بستگی دارد و به‌ نظر می‌رسد بخشی از این اطمینان با گزارش‌های جدید ارسالی از سوی بنگاه‌های فعال در بازار جلب شده است. بخش دیگر از این اعتمادسازی در گرو بحث‌های سیاسی باقی مانده است که متاسفانه هنوز به‌طور کامل رفع نشده است.   به عبارت دقیق‌تر پول‌های جدید خارج از بازار سهام برای ورود به بورس نیازمند آرامش و اعتمادسازی بیشتر است. اتفاقات اخیر در فضای سیاست خارجی(حمایت کشورهای اروپایی از برجام)، پیام‌ها و تحلیل‌ها تا حد زیادی این آرامش را بازگردانده، اما باید منتظر ماند تا نتیجه دقیق موضوع مشخص شود. در این میان عوامل متعددی بر روند معاملات سهام اثرگذار است که در ادامه به بررسی آنها پرداخته می‌شود:

اعتماد‌سازی: بخشی از این موضوع می‌تواند به‌دنبال گزارش‌های مثبت  شش ماهه شرکت‌ها تحقق یابد. بخش دیگر نیز می‌تواند با تلطیف فضای سیاسی (با رفع نگرانی‌های برجامی) محقق شود.بازارهای جهانی: بازارهای جهانی و روند تغییر قیمت در این بازارها از محرک‌های آتی بازار سهام خواهد بود. در این میان همچنان تردید نسبت به تداوم رشد قیمت در این بازارها وجود دارد. این مساله به‌خصوص در جریان معاملات هفته گذشته این بازارها و با افزایش شاخص دلار در بازارهای جهانی دستخوش تغییر شد. افزایش شاخص دلار از ۳ جهت انجام شد که در صورت تداوم رشد بر قیمت کالاها فشار می‌آورد.

دو عامل سیاست‌های چین و شاخص دلار می‌تواند روند آتی این بازارها را تحت‌تاثیر قرار دهد. نرخ بهره آمریکا و تغییر رئیس فدرال رزرو؛ کاهش مالیات در آمریکا و همچنین کاهش نرخ ارزهای دیگر شاخص دلار را تقویت دهند. افزایش شاخص دلار نیز فشار روی قیمت‌های جهانی کالاها خواهد بود. چین به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده و تولید‌کننده کامودیتی مدت‌ها است بر سیاست خود مبنی‌بر کنترل آلودگی تاکید داشته است. امری که قرار است با اعمال محدودیت‌هایی بر عرضه محصولاتی نظیر فولاد و آلومینیوم در زمستان عملی شود. اجرای عملی این سیاست در کنار تداوم تقاضای قدرتمند چینی‌ها می‌تواند سطوح مناسب قیمت فعلی کالاها را حفظ کند. مساله‌ای که اعتماد سرمایه‌گذاران برای ورود به بورس تهران را افزایش می‌دهد.

۱- احتمال افزایش نرخ بهره در آمریکا: در این راستا صورت ‌جلسه فدرال رزرو این موضوع را تایید می‌کند که احتمالا افزایش نرخ بهره تا پایان سال ۲۰۱۷ صورت گیرد. ضمن اینکه زمزمه‌های جایگزینی جنت یلن، رئیس فدرال رزرو آمریکا انتظارات از افزایش نرخ بهره را تقویت کرده است.

۲- برنامه ترامپ برای کاهش مالیات: کاهش نرخ مالیات نیز که از حدود ۸ ماه پیش با بحث «تورم ترامپی» مطرح شد، سیاست‌های آمریکا را به سمت افزایش تورم پیش می‌برد. در این میان اعلام چراغ سبز کاهش نرخ مالیاتی در هفته گذشته از سوی کنگره، باعث تقویت این موضوع شد. این امر نیز تقویت نرخ و شاخص دلار را به همراه خواهد داشت.

۳- تضعیف نسبی دیگر ارزها: در این میان کاهش نرخ یورو نیز در چند هفته اخیر رخ داده است که بیشتر ناشی از استقلال کاتالونیا از اسپانیا و تداوم سیاست‌های انبساطی پولی اتحادیه اروپا است. این موضوع نیز به افزایش شاخص دلار منجر می‌شود.

نرخ دلار: از سوی دیگر بازار ارز در پاییز با تقاضای فصلی مربوط به تقاضای سفر و تسویه حساب پایان سال میلادی همراه است. در این شرایط اگر سرکوب تقاضا صورت نگیرد و نرخ دلار واقعی متناسب با عرضه و تقاضای واقعی نوسان کند، می‌توان به بهبود عملکرد بخش مهمی از شرکت‌های بورسی امیدوار بود.نرخ سود: کاهش نرخ سود نیز از دیگر محرک‌های بازار قلمداد می‌شود؛ در حال حاضر به تدریج شاهد کاهش نرخ سود در بازار بدهی هستیم. به‌طوری‌که رصد نرخ سود «سخاب» در مقایسه با اواخر سال ۹۵، کاهش چشمگیری نشان می‌دهد. در حالی نرخ این اوراق در آن زمان در محدوده ۲۶ تا ۲۷ درصد در نوسان بود که اکنون به محدوده ۱۵ تا ۱۷ درصدی کاهش یافته است.  چنانچه روند مزبور در نرخ سپرده‌های بانکی نیز محقق شود، به تدریج شاهد انتقال نقدینگی از سمت بانک به بازار سرمایه خواهیم بود. این موضوع با توجه به اینکه نسبت P/ E برخی شرکت‌های فعال در بورس که در محدوده ۴ قرار دارد، بسیار جذاب خواهد بود. در صورت تحقق این محرک‌ها می‌توان انتظار برای رسیدن به قله تاریخی بورس یعنی محدوده ۸۹هزار و۵۰۰ واحد را داشت.

در بازار دیروز چه خبر بود؟

طی روزهای اخیر شاهد انتشار برخی گزارش‌های عملکرد ۶ ماهه  از سوی شرکت‌های بزرگ فلزی بودیم. در این میان گزارش برخی از این شرکت‌ها در نیمه نخست سال از انتظارات موجود نیز بالاتر رفت و پوشش‌های سود قابل‌توجه همراه با تعدیل‌های مثبت سودآوری ارائه کردند. این امر چشم‌انداز روشنی را پیش روی بازار قرار داد.بررسی روند معاملات روز گذشته بورس تهران نشان می‌دهد که رشد شاخص کل تحت تاثیر تعدیل‌ مثبت شرکت‌های فلزی از جمله فولاد مبارکه رخ داد؛ در حالی انتظار برای ارائه گزارش‌های مطلوب از سوی صنایع مختلف وجود داشت که این موضوع با پیشتازی گروه فلزات اساسی و در صدر آن تعدیل مثبت ۷۸ درصدی «فولاد» و ۶۰ درصدی «هرمز» اتفاق افتاد.  در جریان معاملات دیروز پس از بازگشایی سریع نماد «فولاد» شاهد رشد شاخص سهام بودیم.

این امر نه تنها دلگرمی به تحقق وعده بازگشایی سریع نمادهای متوقف از سوی سازمان بورس را ایجاد کرد، بلکه دیگر نمادهای بازار نیز تحت تاثیر این روند با حجم قابل‌توجهی از خرید همراه شدند. از ابتدای سال جاری تا کنون در سایت تحلیلی «دنیای بورس» به پتانسیل قابل توجه سودآوری این صنعت به ویژه «فولاد» اشاره شده بود. رشد قیمت‌های جهانی فلزات و همچنین افزایش نرخ دلار، مهم‌ترین‌ عوامل حمایتی از سهام این شرکت‌ها ارزیابی می‌شد. به نظر می‌رسد همچنان باید به ادامه رشد سودآوری این شرکت، در صورتی‌که وضعیت نرخ دلار در بازار داخل و همچنین بازار جهانی فولاد در مسیر صعودی باشد، امیدوار بود. در مجموع شاخص سهام دیروز با پیشتازی گروه‌های فلزی- معدنی، پالایشی و پتروشیمی موفق به عبور از کانال ۸۶ هزار واحدی شد. ضمن اینکه چهار صنعت مزبور بیشترین ارزش معاملات روز گذشته را نیز به خود اختصاص دادند. در مجموع ارزش خرد معاملات بورس با جابه‌جا‌یی بیش از ۶۱۵ میلیون سهم به ۱۴۷میلیارد تومان رسید. حدود ۶۲ درصد از ارزش این معاملات در اختیار چهار صنعت فلزات اساسی، پالایشی، پتروشیمی و کانه‌های فلزی بود.

حرکت بازار بر مسیر تحلیل

از اواخر هفته گذشته شاهد گزارش‌های عملکرد ۶ ماهه فراتر از انتظار سهامداران در گروه فلزات اساسی هستیم. در تازه‌ترین گزارش‌های این گروه روز گذشته نیز شاهد انتشار گزارش ۶ ماهه توسعه معادن روی ایران بودیم. بر این اساس «کروی» سود هر سهم خود را با تعدیل مثبت حدود ۶۳ درصدی به ۳۱۲ ریال افزایش داد. ضمن اینکه در نیمه نخست سال موفق به تحقق ۹۴ ریالی معادل ۳۰ درصد از این بودجه خود شد. در این میان نکته قابل توجه عدم بیش‌‌واکنشی بازار و فعالان به این تعدیل‌های سنگین بود؛ به‌نظر می‌رسد بازار به یک پختگی و حرکت بر مدار تحلیل رسیده  و دیگر مانند گذشته واکنش‌های هیجانی را کمتر تجربه می‌کند. در این صورت با رفتاری منطقی از صعود ناگهانی و در ادامه نزول بی‌وقفه جلوگیری می‌شود و معاملات در روندی منطقی حرکت می‌کند. این نکته بیانگر آن است که هنوز ظرفیت برای تجربه رونق پایدار در بورس وجود دارد.

 بررسی صنایع مورد اقبال دیروز

گروه‌های پالایشی و پتروشیمی از دیگر صنایع مورد توجه در بازار دیروز بودند. به‌طوری‌که پالایشی‌ها در معاملات روز گذشته بیشترین تاثیر مثبت را بر رشد شاخص کل داشتند. در صدر این نمادها «شتران»، «شبندر» و «شپنا» قرار داشتند.انتظار برای تعدیل مثبت این گروه‌ها مهم‌ترین دلیل این رویکرد بود. به‌نظر می‌رسد رشد نرخ ارز مبادله‌ای که به افزایش حاشیه سود این شرکت‌ها منجر می‌شود، عامل استقبال سهامداران از سهام زیر‌مجموعه این گروه بوده است. انتظار برای انتشار گزارش‌های این گروه بسیار زیاد است. البته ممکن‌ است تب تند پالایشی‌ها با توجه به اینکه این شرکت‌ها همواره در ارائه اطلاعات تاخیر دارند، در روزهای آتی فروکش کند. این امر سبب ایجاد تعادل در صنعت مزبور خواهد شد. بررسی معاملات پتروشیمی‌ها نیز نشان می‌دهد که این گروه هم با اقبال ازسوی معامله‌گران همراه شدند. به‌طوری‌که در مجموع ارزش معاملات این گروه به حدود ۱۵ میلیارد تومان رسید. رشد قیمت نمادهای متانول ساز و اوره‌ساز مانند «شپدیس» و «شفن» بیشترین نقش را در فضای مثبت گروه پتروشیمی داشتند.

تحقق وعده سازمان بورس

سازمان بورس اخیرا دستورالعمل توقف و بازگشایی نمادها در کمتر از ۹۰ دقیقه را ابلاغ کرد و در بازگشایی نماد فولاد مبارکه این موضوع را تحقق بخشید. پس از تعدیل مثبت در دو نماد فولادی یعنی فولاد مبارکه و فولاد هرمزگان، مطابق قوانین باید نماد معاملاتی این شرکت‌ها متوقف شود. این توقف در جریان روز گذشته صورت گرفت. هر چند نماد «هرمز» همچنان متوقف بود و بازگشایی نشد، اما «فولاد» با ۶/ ۶ درصد نوسان مثبت به گردونه معاملات بازگشت و توقف آن به حدود یک ساعت رسید. این امر به ایجاد تعادل در بازار انجامید و در نهایت فولاد مبارکه با معامله بیش از ۱۱۱ میلیون سهم به ارزش ۲۵ میلیارد تومان به‌عنوان پرمعامله‌ترین نماد دیروز شناخته شد.

پس از نقدهای بسیاری که به توقف طولانی‌مدت نمادها در سال گذشته به سازمان بورس وارد شد، دستورالعملی درخصوص مدت زمان توقف نمادها تنظیم شده است. اجرای این دستورالعمل درجریان روز گذشته اقدامی بسیار مثبت بود. به این ترتیب امید می‌رود در ادامه این روند تداوم یابد. از دیگر نکاتی که در شرایط کنونی باید به آن توجه زیادی شود، عرضه‌های اولیه در بورس و فرابورس است. این عرضه‌ها از اواخر تابستان پرشتاب بود. عر‌ضه‌های اولیه در هفته‌های اخیر بازاری بسیار جذاب را برای ورود سرمایه‌گذاران جدید به بورس ایجاد کرد.

«دنیای اقتصاد» به دفعات به بررسی فوایدی که عرضه اولیه برای بازار سهام دارد، پرداخته است. بر خلاف عقیده برخی فعالان درخصوص اینکه عرضه سهام جدید در بورس نقدینگی را از دیگر نمادها به سمت خود می‌کشد، اما در واقع این موضوع گسترش عرضی بازار را به دنبال خواهد داشت. در این‌صورت چرخش نقدینگی در بازار و ورود پول جدید را شاهد خواهیم بود. البته به نظر می‌رسد مسوولان سازمان بورس نیز به این نتیجه رسیده‌اند که عرضه‌های اولیه موضوعی مثبت برای بازار خواهد بود. بر همین اساس به احتمال زیاد در هفته جاری دو عرضه اولیه را شاهد خواهیم بود؛ عرضه ۱۰ درصدی سهام «نفت و گاز پرشیا» که در هفته گذشته اقدام به برگزاری جلسه معارفه با حضور مدیران خود کرد و با ارسال گزارش‌های تکمیلی درخصوص عملکرد ۶ ماهه و همچنین پیش‌بینی سود حسابرسی نشده برای نیمه نخست سال، در آستانه ورود به بازار قرار گرفت.افزون بر این امروز نیز شاهد جلسه معارفه شرکت تامین سرمایه امید خواهیم بود. «امید» به‌عنوان نخستین شرکت تامین سرمایه شاهد عرضه اولیه سهام خود خواهد بود. «امید» در آخرین اطلاعات ارسالی خود بر سایت کدال اقدام به انتشار گزارش عملکرد صورت‌های مالی و پیش‌بینی درآمد ۹ ماهه خود کرده است.