موضوع ادغام بانک‌های وابسته به ارگان‌های نظامی که مدتها مطرح بود، در مجمع عمومی بانک مرکزی توسط رئیس‌جمهور کلید خورد و بخشی از جزئیات آن طی چند روز گذشته اطلاع رسانی شد. پنج بانک و موسسه اعتباری مشمول ادغام با بانک دولتی «سپه» شدند. «بانک انصار» (وانصار) وابسته به سپاه که نماد آن در بازار اول بورس از مرداد سال‌جاری به‌خاطر موضوع ادغام تعلیق شده است، «بانک حکمت ایرانیان» (حکمت) وابسته به ارتش که نماد آن در بازار دوم فرابورس از تیرماه امسال به دلیل عدم انتشار به‌موقع صورت‌های مالی در حالت تعلیق است، «موسسه اعتباری کوثر» (وکوثر) وابسته به وزارت دفاع که نماد آن در بازار دوم فرابورس از تیرماه امسال به‌خاطر عدم انتشار به‌‌موقع صورت‌های مالی در حالت تعلیق است.

سه بانک از پنج بانک مزبور  در بورس و فرابورس هستند و دو بانک دیگر در بازار پایه «ب» معامله ‌شدند. «بانک قوامین» (وقوام) وابسته به نیروی انتظامی که آخرین مجمع سالانه آن برای دوره منتهی به ۲۹/ ۱۲/ ۱۳۹۴ برگزار شده و نماد آن از خرداد سال ۱۳۹۶ بسته است و «بانک مهر اقتصاد» وابسته به بسیج (یا سپاه) که در هفته گذشته به آن پرداختیم. لازم به ذکر است که پیش از این «موسسه اعتباری ثامن» (وثامن) که در خرداد ۱۳۹۵ در فرابورس پذیره‌نویسی شد، در بانک انصار ادغام و این بانک (انصار) برگشت وجه پذیره‌نویسان را تقبل کرد. براساس اطلاعات منتشر شده تمام قراردادهای بانک‌های مزبور با مشتریان خود پس از ادغام پابرجا خواهد بود و کارمندان این بانک‌ها هم کارمند بانک سپه خواهند بود. در مورد سهامداران هم قرار شده پس از کارشناسی ارزش سهام این بانک‌ها از سوی دولت (بانک سپه) وجه آن پرداخت شود تا مالکیت آن به دولت انتقال یابد. در گزارش پیش‌‌رو به رویدادهای یک‌هفته گذشته در بازار پایه پرداخته می‌شود تا شاید کمکی هر چند اندک به علاقه‌مندان و سرمایه‌گذاران در این بازار پرریسک داده شود.

فنفت، «صنایع تجهیزات نفت» پس از بازگشایی نمادش در بازار پایه «ج» و سه‌بار معاملاتی که در قیمت‌های بالای ۴۰۰ تومان به تایید ناظر نرسید، چهارشنبه گذشته در قیمت ۴۰۰ تومان کشف قیمت شد. در اولین روز بیش از یازده درصد سهام فنفت (۴۹ میلیون سهم از کل ۴۴۰ میلیون سهم شرکت) از سوی سه حقوقی عرضه و با استقبال خریداران مواجه شد. شرکتی که در جلسه معارفه دی‌ماه ۱۳۹۵ به‌صورت غیررسمی قیمت حدود ۱۵۰ تومان برای عرضه آن در فرابورس اعلام شده بود، درحالی که تغییر چندانی در سوددهی آن طی دوسال اخیر ایجاد نشده، در قیمت ۴۰۰ تومان در بازار «ج» عرضه و در همان روز اول سه سهامدار حقیقی درصدی به خود دید. «صنایع تجهیزات نفت» با سرمایه ۴۴ میلیارد تومانی سهامدار عمده ۵ شرکت تولید‌کننده تجهیزات و ماشین‌آلات صنایع نفت، گاز و پتروشیمی بوده و در ۹ ماه منتهی به ۳۰/ ۹/ ۱۳۹۷ برای هر سهم سود ۱۰۳ ریالی ساخته که بنابر شفاف‌سازی منتشر شده در کدال حاصل از سود آخرین قرارداد عملیاتی شرکت اصلی در گذشته بوده که سود آن در سال ۱۳۹۷ شناسایی شده و قابلیت تکرار برای سال‌های آینده ندارد. در واقع سود قابل تکرار فنفت، پس از برگزاری مجامع شرکت‌های زیرمجموعه و تقسیم سود در آنها به ‌صورت‌های پایان سال مالی راه پیدا خواهد کرد. روز شنبه هم معاملات فنفت با صف بیش از ۱۸ میلیونی و رشد قیمتی ۵ درصد دنبال شد. شرکت‌های بازار «ج» روزهای زوج معامله می‌شوند.

شستان، «پتروشیمی گلستان» یکی از طرح‌های متعددی بود که در سفرهای استانی دولت نهم کلنگ‌زنی شد و پس از حدود ۱۲ سال ۳۰۰ هکتار زمین، سازه‌های ساختمانی و لیسانس از یکی از شرکت‌های معتبر اروپایی را به‌عنوان دارایی خود دارد. در این سال‌ها شستان سهامداران عمده بزرگی مانند «شرکت ملی صنایع پتروشیمی» (NPC ) و «بانک صادرات» (وبصادر) را به خود دیده است ولی این پروژه به‌خاطر مشکلاتی مانند تاخیر در اعطای وام ارزی، تحریم، مسائل زیست‌محیطی و اختلافات سیاسی نتوانسته به سرانجام برسد. در حال‌حاضر سهامدار عمده و کنترل‌کننده آن یکی از فعالان اقتصادی استان گلستان است که در مجمع فوق‌العاده اخیر برای انتخاب هیات‌مدیره، ظاهرا کرسی بانک صادرات هم به شرکت‌های وابسته به وی رسید. بانک صادرات که امسال بخش عمده‌ای از سهام ۱۲ درصدی خود در شستان را واگذار کرد و به نظر می‌رسد قصد واگذاری حدود ۲ درصد باقیمانده را هم دارد تا از ترکیب سهامداری خارج شود. سهامدار عمده شستان هم امید دارد که بتواند مشارکت برخی هلدینگ‌های پتروشیمی کشور و یا سرمایه‌گذار خارجی را جلب کند و تلاش‌هایی هم در این زمینه انجام داده که البته تاکنون به نتیجه‌ای نرسیده است. براساس آنچه در مجمع سالانه منتهی به ۲۹/ ۱۲/ ۱۳۹۶ مطرح شد، فروش پروژه با سازه‌های موجود و لیسانس آن هم یکی از گزینه‌های سهامدار عمده است که معتقد است با تحولات تورمی این چند سال سود خوبی را عاید سهامداران شستان می‌کند.

دکتر روحانی رئیس‌جمهور در سفر اخیر خود به استان گلستان در پاسخ خبرنگاران درباره پتروشیمی گلستان گفت: میزان تولید اوره در کشور بالاست و برای برخورداری از حمایت دولت، بهتر است این مجتمع به تولید محصولات پتروشیمی دیگری که مورد نیاز کشور است، بپردازد. اگر هم سهامداران فکر می‌کنند مشتری برای اوره تولیدی این مجتمع دارند، خودشان باید پروژه را پیش ببرند و دولت تنها می‌تواند تامین خوراک گاز مصرفی این مجتمع را تعهد کند. این سخنان در واقع آب پاکی روی دست حدود ۱۰۰ هزار سهامداری بود که ۱۲ سال پیش مبلغی در حدود ۵۰ میلیارد تومان از اندوخته‌های خود را به دعوت دولت وقت گردآوردند تا سهم حدود ۱۰ درصدی از ساخت یک مجتمع پتروشیمی را بدهند و دولت ۹۰ درصد بقیه را تعهد کرده بود. امروز آن اندوخته یک درصد پروژه را هم تامین نخواهد کرد. شستان براساس آخرین صورت‌های مالی منتهی به ۳۰/ ۹/ ۱۳۹۷ برای هر سهم سود انباشته ۶۵۱ ریالی دارد که ناشی از فروش یکی از دارایی‌های ثابت (زمین) به یکی از شرکت‌های وابسته به سهامدار عمده است که البته در زمان مجمع سالانه به‌خاطر اختلافاتی با اداره منابع طبیعی اما و اگرهایی داشت. شستان که در بازار پایه «ج» حضور دارد، آذرماه ۱۳۹۲ با قیمت ۲۵۰ تومان وارد بازار پایه (توافقی) شد و قیمت ۳۰۰ تومان را هم دید، اما پس از آن شروع به افت کرد و در سه سال اخیر اکثرا در قیمت‌های زیر قیمت اسمی معامله شده است.

شلیا، «مواد ویژه لیا» در شهریور ۱۳۹۴ با قیمت هر سهم ۱۳۶ تومان عرضه اولیه شد و کمتر از یک‌سال بعد سهامدار عمده اولیه یعنی «سرمایه‌گذاری توسعه صنعتی» (وتوصا) مالکیت خود را در شلیا با فروش به قیمت‌های حداکثر ۳۰۰ تومان برای هر سهم صفر کرد. این شرکت کمتر از یک‌سال بعد (دو سال پس از عرضه اولیه) با رقابتی که بر سر خرید آن به‌وجود آمد قیمت ۱۶۵۰ تومان را بدون تغییر در تعداد سهام به خود دید. خریداران شلیا علت علاقه خود به این شرکت را انحصار تولید «تیشو» در ایران می‌دانستند که مواد اولیه ساخت عایق‌های رطوبتی (که به ایزوگام معروف شده‌اند) است. در واقع برخی از سهامداران عمده جدید، تولید‌کننده عایق رطوبتی یا مرتبط با این صنعت بودند. در جریان رشد قیمت سهم شلیا با توجه به مشارکت برخی از فعالان بازار که به سفته‌بازی (و نه سهامداری) معروفند، سازمان بورس به جریان معاملات سهم مشکوک شد و محدودیت‌هایی را به‌ویژه برای سهامدار عمده در خرید و فروش سهام ایجاد کرد. تا اینجا با همه اتفاقات حاشیه‌ای، شلیا با اقداماتی نظیر تولید عایق‌های رطوبتی از تیشوی تولیدی و برنامه‌ریزی برای اجرای طرح توسعه در کنار کارخانه از نظر عملکردی رو به بهتر شدن بود، حتی اگر قیمت سهم به قیمت‌های زیر هزار تومان برگشته بود. حاشیه اصلی سهم در سال ۱۳۹۷ و با رشد نرخ ارز ایجاد شد. زمزمه‌هایی شنیده شد که سازمان بورس نسبت به فروش تولیدات کارخانه با قیمت‌هایی پایین به وابستگان سهامدار عمده حساس شده است. با قانع نشدن سازمان بورس نماد شلیا تحت احتیاط قرار گرفت و دامنه نوسان ۲ درصدی پیدا کرد اما به رشد خود ادامه داد.

 در مجمع سالانه شلیا برای سال مالی منتهی به ۳۱/ ۵/ ۱۳۹۷ سهامدار عمده اصرار به تصویب صورت‌های مالی داشت، اما جو مجمع برخلاف این موضوع بود، طوری‌که مدیرعامل، رئیس هیات‌مدیره و حسابرس در مجمع استعفای شفاهی داده یا تهدید به استعفا کردند و مجمع بدون تصویب صورت‌های مالی به کار خود پایان داد. با این اتفاقات بعدازظهر روز برگزاری مجمع اطلاعیه‌ای در کدال منتشر شد و مجمع فوق‌العاده انتخاب اعضای هیات‌مدیره را که قرار بود فردای روز مجمع سالانه برگزار شود، لغو کرد. در پی این رویداد ظاهرا برخی از سهامداران دیگر مطابق ماده ۱۳۶ قانون تجارت تقاضای برگزاری مجمع فوق‌العاده برای انتخاب هیات‌مدیره را از اداره ثبت شرکت‌ها کرده‌اند که برای ۹ صبح دوشنبه ۲۰/ ۱۲/ ۱۳۹۷ آگهی شده است. سهامدارانی که شاهد لغو پذیرش شلیا از بازار دوم فرابورس و انتقال به بازار پایه «ب» شدند، اینک باید منتظر رویدادهای بعدی بمانند که ممکن است طولانی باشد.

قشرین، «صنعتی و کشاورزی شیرین خراسان» که در یکسال گذشته از نظر قیمت سهم خبرساز شد، از میهمانان جدید بازار پایه «ج» است که این روزها برگزاری مجامع متعدد آن هم جالب توجه شده است. آخرین قیمت معامله شده سهم بالای ۹ هزار تومان بود که در آبان امسال و پیش از بسته شدن نمادش ثبت شد. قشرین یکی از تولید‌کنندگان قند و شکر در استان خراسان است که طی سالیان اخیر بخاطر مشکلات کم‌آبی در آن استان عملکرد تولیدی مناسب نداشته است. شرکت که زمان تاسیس آن به سال ۱۳۴۲ می‌رسد زمین‌های فراوانی در اطراف شهر مشهد دارد که از مدتها پیش، برخی از فعالان حقیقی و حقوقی را متوجه خود کرده است. البته در سال‌هایی که موضوع زمین‌های فراوان و (به‌قولی) مرغوب این شرکت مطرح بود، شبهاتی هم درباره اوقافی بودن آنها ایراد می‌شد که صحت آن دقیقا مشخص نشد. با خریدهای ادامه‌دار برخی از فعالان بازار در نماد قشرین با توجه به تعداد ۵۰ میلیونی کل سهام این شرکت، قیمت به سرعت بالا رفت. از سوی دیگر سازمان بورس مدتها بود که پیگیر افزایش سرمایه این شرکت بود، چون هم سرمایه ۵ میلیارد تومانی آن با حداقل سرمایه مورد نیاز برای حضور در بورس فاصله زیادی داشت و هم شرکت مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت و دارای زیان انباشته‌ای چند برابر سرمایه خود بود. به همین دلایل و عدم اقدام جدی شرکت، پذیرش قشرین اواخر بهمن‌ماه در بورس لغو و به بازار پایه «ج» منتقل شد که البته هنوز در موقعیت جدید بازگشایی نشده است. چندی پیش گزارش هیات‌‌مدیره و حسابرس برای افزایش سرمایه حدود ۹ هزار درصدی از تجدید ارزیابی منتشر شد که رکوردی در تاریخ بورس محسوب می‌شود. نکته جالب اینجاست که شرکت «سرمایه‌گذاری ملی ایران» (ونیکی) در سال‌های قبل چون دارایی‌های قشرین را بسیار ارزشمند می‌دانست اقدام به خرید سهم از دیگر سهامداران کرد و درصد خود را از حدود ۱۵ درصد به بیش از ۳۰ درصد رساند تا احتمالا از این پتانسیل شرکت بهره ببرد. اما اینک با تغییراتی که در ترکیب سهامداری ونیکی رخ داد، شنیده شده که مدیریت جدید ونیکی با این افزایش سرمایه مخالف است و بدون تایید دوسوم سهامداران تحقق آن امکان‌پذیر نیست. اما بشنوید از مجامع متعدد قشرین، مجمع سالانه برای تصویب صورت‌های مالی در تاریخ هشتم اسفندماه بدون نتیجه تا ۸ صبح بیستم اسفند به تنفس خورد. ساعت ۱۰ همین روز هم برای برگزاری مجمع فوق‌العاده افزایش سرمایه تعیین شده که البته هنوز مجوز سازمان بورس برای آن صادر نشده است. برای عصر روز دوشنبه نوزدهم اسفند هم مجمع انتخابات هیات‌مدیره آگهی شده که باید منتظر تشکیل آنها بود.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد/ نویسنده: علیرضا توکلی