محمدكريمي
 كارشناس ارزي

پيروزي دونالد ترامپ در انتخابات رياست‌جمهوري امريكا مي‌تواند اوضاع اقتصادي چين را دگرگون كند. يكي از مواردي كه ترامپ در كمپين انتخاباتي خود عمدتا روي آن تكيه داشت، جنگ تجاري با چشم‌بادامي‌ها بود. رييس‌جمهور منتخب امريكايي‌ها در سخنراني‌هاي خود وعده داده كه تعرفه‌هاي شديد روي واردات از چين اعمال خواهد كرد. اين تصميم مي‌تواند بسيار انقباضي و مبالغ هنگفتي از ارزش دومين اقتصاد بزرگ دنيا را بر باد دهد. ترامپ بر اين باور است كه چيني‌ها با دستكاري در نرخ ارز كشورشان، در پي صادرات بيشتر هستند. اين در حالي است كه چنين ادعايي در دو دهه گذشته هم مطرح شده بود و براساس اين ادعا چين با دستكاري در نرخ ارز، به دنبال جبران نقصان نرخ بهره‌وري خود در مقايسه با نرخ‌هاي مشابه در امريكاست.

دليل اين موضوع هم پايين بودن نرخ بهره‌وري عنوان شده كه نوعي نقصان براي اين كشور به‌شمار مي‌رود. زماني كه چين به‌عنوان دومين اقتصاد بزرگ دنيا بهره‌وري خود را با امريكا مي‌سنجد، شاهد تفاوت معناداري است، بنابراين از ديدگاه برخي زماني كه چين با نرخ ارز خود بازي مي‌كند، مي‌تواند پايين بودن بهره‌وري خود را جبران كند. البته اين ادعاي قديمي از سوي چيني‌ها رد شده و مورد قبول چشم‌بادامي‌ها نيست. امريكايي‌ها مي‌گويند چين نرخ ارز را به‌صورت تصنعي پايين نگه داشته تا كالاها ارزان‌قيمت‌تر باشند تا از اين طريق به صادرات خود كمك كند. بايد توجه داشت كه در حال حاضر بيشترين دارايي مالي كه چين در اختيار دارد در واقع اوراق قرضه امريكا و خود دلار امريكاست. در حال حاضر چين حدود 4 تريليون دلار از ارز امريكايي را در بانك‌ها و موسسات خود به‌ عنوان ذخيره دارايي‌ها در اختيار دارد، بنابراين چيني‌ها هم مانند بانك مركزي و دولت امريكا بايد نگران كاهش عرضه دلار باشند. اين در حالي است كه كاهش نرخ ارز، به اين راحتي‌ها نيست، چرا كه اين موضوع در تمام بالانس‌ها و ترازهاي چين تاثيرگذار است.

با اين حال دونالد ترامپ در سخنراني‌هاي پيش از انتخابات، عنوان كرده كه چين با شيطنت در نرخ ارز «بزرگ‌ترين دزد قرن» محسوب مي‌شود. چيني‌ها مي‌خواهند كالاي بيشتري بفروشند و از آن سو كالاي كمتري خريداري كنند. در حال حاضر در ازاي هر 4 دلاري كه چين به امريكا صادر مي‌كند، يك‌ دلار از امريكا وارد مي‌كند، به اين معنا كه چيني‌ها 4 برابر بيشتر از كالاهايي كه از امريكا وارد مي‌كنند، به آن كشور صادر مي‌كنند. صادرات چين به امريكا معادل 4‌ درصد توليد ناخالص داخلي است كه اين موضوع اهميت امريكا براي چين را مي‌رساند.

اما عواقب تعيين تعرفه 45‌درصدي براي چيني‌ها چه خواهد بود؟ اين اقدام در گام نخست مشكلاتي را در سازمان تجارت جهاني (WTO) به وجود مي‌آورد. البته تا جايي كه من از قانون امريكا خبر دارم، رييس‌جمهور امريكا نمي‌تواند به يك‌باره 45‌ درصد تعرفه را كاهش دهد و تنها مي‌تواند تعرفه 15‌درصد را افزايش دهد آن هم به مدت 150 روز. 45‌درصد زماني مي‌تواند اعمال شود كه شرايط اضطراري در امريكا اعلام شود.

بنابراين اين موضوع تا حدودي مشكلات قانوني به همراه خواهد داشت. اما در اين موضوع كه دست امريكا نسبت به چين بازتر است، شكي نيست و در يك جنگ تجاري اين امريكاست كه پرچم پيروزي خود را برافراشته خواهد كرد. البته روابط چين و امريكا در حد جنگ تجاري باقي نخواهد ماند و مي‌تواند به بخش‌هاي سياست خارجي و روابط ديپلماتيك نيز كشيده شود. چيني‌ها تنها در خريد هواپيما و زنجيره عرضه كالاهاي خودرو مي‌توانند با امريكايي‌ها مقابله به‌مثل كنند.

منبع: روزنامه تعادل